Mevcut Radyo Amatörleri sınav sistemimize Lisans alımı sonrası doping olması açısından gereklilik arz eden bu konuyu biraz daha açalım, RF (Radyo Frekans) haberleşmesinde modülasyon olmazsa olmazlardan dır devam eden bu yazımızda mode-modülasyon tiplerine kısaca kafa karıştırmadan çok çok fazla tekniğe girmeden anlatmaya çalışacağız. Konuyu çok detaylı görmeden genel mantığını anlamak adına bakarsak daha yararlı, verimli olacaktır.
Hazırsanız Başlıyoruz;
İnsanlık, yaşamın ilk çağlarından itibaren bilgiyi-haberi iletmenin yollarını aramış veya araştırmışlardır. Afrikalılar tamtam sesleriyle,Kızılderililerin dumanla,Güvercinlerin evcilleştirilmesiyle posta güverciniyle, gemicilerin bayrakla haberleşmeleri v.s v.s v.s örnekler çoğaltılabilir.
Günümüze baktığımızda Uzaktan haberleşmeye Telekomünikasyon adı verilir. Enerjinin elektriksel olarak uzak mesafalere gönderilmesi işlemidir.
İletilecek bilgi; hedefe ya iletim-telli hatlar ile ya da tel kullanmadan atmosfer içinde bir radyo frekans yöntemi ile gönderilir.
Haberleşme kısaca; bilginin bir yerden başka bir yere hatasız olarak iletilmesi olayına denir. Haberleşmedeki temel prensip; iletilecek olan bilgi türü, önce elektrik, elektromanyetik veya optik enerjiye dönüştürülerek uzak mesafelere iletilir ve karşı tarafta tekrar eski orijinal haline dönüştürülür. Burada bilgi; ses, müzik,veri, görünen hareketli manzaralar, hareketli veya hareketsiz resimlerdir.
Alçak frekanslı bilgi sinyallerinin, yüksek frekanslı taşıyıcı sinyaller üzerine bindirilip uzak mesafelere gönderilmesi işlemine
MODULASYON denir. Alçak frekanslı bilgi sinyalleri tek başına uzak mesafelere gidemezler. Yüksek frekanslı sinyaller ise az bir güçle uzak mesafelere gidebilirler. Bu nedenle, taşıyıcı sinyaller hamal olarak kullanılırlar ve alçak frekanslı bilgi sinyalleri vericide modülasyon işlemine tabi tutularak, taşıyıcı üzerine bindirilir.
Modülasyon işlemini gerçekleştirmek için iki sinyale ihtiyaç vardır: BİLGİ SİNYALİ ve TAŞIYICI SİNYALİ 'dir. Alçak frekanslı bilgi sinyaline, modüle eden, modüle edici, modülasyon sinyali, gönderilecek sinyal, alçak frekanslı (AF) sinyal adı da verilir.
Yüksek frekanslı taşıyıcı sinyaline, modüle edilen, RF (Radyo Frekans) sinyali, hamal sinyal de denilebilir.
Modülasyon işleminde modüle eden sinyal bilgi sinyali, modülasyona uğrayan veya modüle edilen sinyal ise taşıyıcı sinyalidir.
Modülasyona Neden İhtiyaç Duyulur?Alçak frekanslı sinyaller doğrudan doğruya elektromanyetik dalgalar şeklinde yayınlanamazlar. Aşağıda sıralanan maddelerden dolayı alçak frekanslı sinyaller, yüksek frekanslı taşıyıcı sinyaller üzerine bindirilir.
1. Alçak frekanslı bilgi sinyallerinin enerjileri uzak mesafelere gidecek kadar fazla değildir. Haberleşme için gerekli yayın mesafesini sağlamak için bilgi sinyali, taşıyıcı üzerine bindirilir.
2. Eğer bir vericide modülasyon işlemi gerçekleştirilmeseydi yani bilgi sinyali, taşıyıcı üzerine bindirilmeseydi bu vericinin kullanacağı anten boyu çok uzun olurdu.
20 Hz - 20 KHz ses frekans bandında çalışan bir verici anteninin fiziki uzunluğu çok büyük olurdu.
Örneğin; 3 KHz 'de yayın yapan bir vericinin kullanacağı anten boyunu bulalım.
Anten Boyu, = Elektromanyetik dalganın boşlukta yayılma hızı / f
= 300000 / f (KHz) = 300000 / 3 = 100000 metre
Eğer vericide yarım dalga boyu anten kullanılıyorsa 100.000 / 2 = 50.000 m 'dir.
Bulunan 50 km 'lik uzunluk antenin elektriki uzunluğu olup fiziki uzunluk bundan % 5 daha kısadır. O halde antenin elektriki uzunluğu 50.000 m. % 95 = 47.500 metredir.
Buradan anlaşılacağı gibi bu kadar büyük bir antenin kurulması mümkün değildir.
Vericinin anten boyunu kısaltmak için modülasyon işlemi gerçekleştirilir yani bilgi sinyalleri taşıyıcı üzerine bindirilerek uzak mesafelere gönderilir.
3. 20 Hz - 20 KHz 'lik ses frekans bandının dar oluşu sabebiyle bu frekans bandına yerleştirilecek istasyon adedi sınırlıdır. Bu frekans bandında çalıştırılacak herhangi bir vericinin band genişliği 5-10 KHz arasında olacağı için, ses frekans bandında birbirini etkilemeden çalışacak verici istasyon adedi birkaç taneyi geçmeyecektir.
Yukarıda anlatılanlardan dolayı modülasyon işlemi gerçekleştirilir. Bilgi sinyallerinin, taşıyıcı sinyal üzerine bindirilmesiyle; bilgi sinyalleri uzak mesafelere gönderilebilir, vericilerin kullanıldığı anten boyları kısalır, RF (radyo frekans) bandı içine çok sayıda verici istasyonu birbirini etkilemeden uzak mesafe ile telsiz haberleşmesi sağlanır. Radyo frekans bandı 20 KHz. 'den 30000 MHz. 'e kadar olan frekansları kapsar.
RF haberleşmesinin ilk günlerinde ses frekansı daha henüz taşınamadığından anahtarlama veya ark yöntemiyle kode yani morse kod veya şimdilerde CW (Continuius wave - Devamlı Dalga) kullanılmıştır. Sonrasında ses frekansını da Modüle yöntemiyle taşınmasıyla AM -FM - Digital mode-modülasyon tipleri kullanılmaktadır.
Buraya kadar Mode-Modülasyonu genel çerçevede yazmaya-anlatmaya çalıştık gelelim Radyo amatörlüğünde hangi tipte mode-modülasyon kullanılmaktadır ı aşağıda hep birlikte göreceğiz.......
adresine e-posta gönderebilirsiniz.