Konu: Ynt: BITX40

[TA3ALS]

İlk iletimde fotoğraflar görünmediği için tekrar gönderiyorum. İlk mesajımı silerseniz sevinirim...


QRP tasarım çalışmam devam ediyor, ancak amatorler arasında beğenilen ve yaygın olarak yapılan projelerden BITX20 nin (Ben 40m ye uyarladım) teknik verilerini merak ettiğimden onu da yapayım diye düşündüm. Kristal yanbant filtresini de ihtiyaç doğrultusunda yeniden tasarladım.
Yaptığım devre Versiyon 3 oluyor.Ancak PCB çizimini internetten indirip bakmadan çıkardığımdan daha sonra ver. 1 e ait olduğunu farkettim. Bu nedenle PCB nin arka kısmında bazı operasyonlar yapmam gerekti.



Mikrofon yükselteci, Ses Çıkış ve BFO devresi kuruldu.




BFO, ses ve mikrofon amplifikatörü ve yan bant filtresi kuruldu ve kısmen test edildi.


BFO sinyalinin osilaskop ve S. Analizör görüntüleri:



kristal yan bant filtresi yeniden tasarlandı. Orjinal devrede belirtilen 10 MHz KDS marka büyük boy kristal elimde yoktu. Hem de Karşılaştırma amacı ile yaptığım için İF frekansı benim tasarım ile aynı olsun diye düşünerek aşağıdaki filtreyi kullandım.


Yan Bant filtresi. Eldeki 12 MHz kristalin parametreleri ölçülerek tasarlandı.
Kaynak: http://www.giangrandi.ch/electronics/crystalfilters/xtalfilters.shtml



Bu filtrenin Spectrum analizor-Tracking generator ikilisi ile ölçülen bant karakteristiği aşağıdaki gibidir:


Bant genişliği 2.75 KHz ve kenar eğimi yeterli diklikte...

Mikserlerin yapımı:



Modülatör Trafosu sarılırken. Toroid, arafrekans trafosundan çıkarılan ferritin taşlanması ile elde edildi.



IF trafosundan elde edilen toroidin sarılması. Geçirgenlik nispeten düşük olduğundan hazır toroidlere oranla daha çok sarım istiyor. Hazır mikserlerde kanat başına 20uH gibi bir değer var. Bu toroide kanat  başına 5 uH sığdırdım, ancak fazlası ile yeterli oluyor.
Üç ayrı renkli bobin teli Şarzlı matkap yardımı ile hafifçe burularak sarılmıştır.Bobin telleri yapay çiçek malzemesi satan incik-boncukçularda bulunabilir.(Bazıları kaplamasız arı teli falan oluyor dikkat edin.)

Ana kart tamamlandı.

Güç kartı tamamlandı.


Her iki karttada sonradan ufak tefek değişiklikler yapıldı.
Lokal osilator 4700-5000 KHz arası çalışmakta. IF-VFO ile / MHz elde edilmekte.
Güç katında kullanılan iki katlı Pİ filtresinde bobinler 1uH, kondansatörler kenardakiler470pF, orta kanat 1nF(veya  daha iyisi 2 adet 470 pF palalel.)
Pİ filtredeki bobinlere palalel 120 PF kondansatörler kullanılırsa bunlar ikinci harmonik için trap gibi oluyor. Evvelinde spektrumda bir miktar 2. Harmonik görülürse de bu değişiklikten sonra Ana frekanstan başka hiçbir şey görünmüyor.Ancak çıkış gücü (tam güçte) 600 mw aşağı geliyor.
Bir de çıkışta kullanılan IRF510 mosfetin linearitesinin en düzgün olduğu bölgeyi Spectrum- Tracking ikilisi ile test ve tespit ettim. Bias voltajının 4.3 volt. Drain akımının 400 ma olduğu yerlere denk geliyor.Ancak dinleyerek test yapmadım...
Bu iş için kullanılacak en iyi mosfet yine IRF510. IRF510 nun Gate source kapasitesi 300pf olarak ölçülürken diğerlerinde 1-2.5 nF gözüküyor.

kutularken;



kutulanmış hali;

[imghttps://lh5.googleusercontent.com/-J6FHcjYm4AE/UCQoc7CdrTI/AAAAAAAAAbs/W-_FeJgM3L0/s640/10082012399.jpg [/img]

Bazı noktalara dikkat etmek gerekiyor:
VFO kurulurken NPO kondansatör kullanmama rağmen istediğim verimi alamadım. Sytroflex kondansatörler kullanılınca frekans kayması saatte 40 Herz gibi bir değere düştü.Bobini iyi ekranlamak gerekiyor.Bütün bunlara rağmen kutuya koyunca frekans kararlılığı gene kötüleşti. Nedeni ise güç katının aynı kutuda olması nedeni ile hızlı sıcaklık değişimleri...
Bir diğer noktada VFO nun besleme regülasyonu için zener kullanılmış. Bunu 78L08 ile değiştireceğim bir ara...

Dolabın etrafına bir tur sarılmış kablo zırhı ve bir trimerden oluşan loop antenimle çok iyi dinliyorum. Ancak bir QSQ yapamadım. Sanırım bir dipol gerekecek, oysa şartlarım da hiç uygun değil.

İnternetten dökümanlarını bulmuştum bunun.Yapmak isteyen olabilir diye ekliyorum...

[TA3ALS]

Tek dosya halinde ekleyemedim.Bu da diğer klasör.

[TA3EN]

        Ali bey merhabalar,
        Bitiks biraz az talep edilmişti Türkiye de. Bunu da yapmanız ilgi duyanlara faydalı olacaktır. Bu frekans kaymaları benimde başımın belası. Forty de kayma daha az ama haddi zatında yine kayıyor. Çünkü içeride bulunan 7812, 7805 vb gibi regülatör entegreleri ısınıyor. oda kutu içini ısıtıyor. Dolısıyla kristal varikap ve bobinlerin çalışmaları alt üst oluyor. Ayrıca PA nın kutu içinde olması frekans metreyi sapıttırıyor. Metal kutuya ama pa katını metalle önden ayırıp o şekilde dizayn etmek lazım. Çünkü pa dan çıkan rf ler mik peranfisini frekans metreyi çok etkiliyor. Modülasyon bozulmalarına sebep oluyor.
        Frekans kaymalarının önlenmesinin tek yolu PLL. Bir buçuk yıldan beri uğraşıyorum. Çalıştırıyorum. Çıkış filtreleri  modülasyon bozulmaları  ile başım dertte. Bu amaçla Forty 1 in tx katında ve rx katında kullanılan 5120 KHz kristal filtrelerinde de sorunlar yaşıyorum. Rx de çok farkedilmiyor ama tx de İnsanı deli ediyor. Fransız 4915KHz kristallerle yaptığı filtrelerde 33p 39p 33p ve 15uH  ve berabirinde 47p kullanmış. Amöa biz frekansın daha yukarıda olması için 5.120 kullandık. Ama aynı pf kondansatörleri kullandık. Bunda bir mantık hatası oldu açık. Çünkü kristalin frekansı değişti. Elimizde gelişmiş ölçüm aletleri oladığı için yeniden 5120 KHz ye göre tasarlamıyorum. Dün qrp de bu filtre ile uğraştım. Kristalleri söküp ilk kristali ve beraberinde trimer taktım. Başka cihazdan dinleyerek (5121.5KHZye ayarlayarak -ara frekans değeri-) tx sesini dinleyip nisbeten iyi ses duymaya çalışarak ayarladım.Tüm kristallerin aynı değerde olması içinde kristal osilatöründe kontrol ettim. Hepsinin osilatör frekansının aynı olmasını sağladım. Her kristali bu şekillerde deneyerek tamamladım. Sonra tx de 7092 MHz de kontrol ettim. tx de anormal bir modülasyonla karşılaştım. Bu da demektir ki filtre olmadı.
          Sizden ricam elinizdeki aletlerin  yardımıyla 5120KHz kristallerini kullanarak bir filtre tasarlayıverseniz de amatörler bu konudaki sıkıntıyı giderseniz çoook sevaba girersiniz eminim.
          ÇALIŞMALARINIZDA BAŞARILAR DİLERİM.               ta3en  Hüseyin KARAGÖZ  www.ta3en.com
         

[TA3ALS]

Merhabalar;
Frekansı aynı dahi olsa maalesef her marka ve model kristalin filtre değerleri, buna bağlı olarakta bant genişliği farklı oluyor. Elimde 5120KHz kristal yok. Temin edince ölçerim.
Pll işi biraz uğraştırıcıdır.Loop filtresinin kok iyi tasarlanması lazım.Bu yaptığım BİTX e uyacak bir PLL ile ara ara uğraşıyorum, az kaldı sayılır.Step 100 Hz olacak.
Bana kalırsa sizin derdinizin ilacı bu;
http://www.ebay.com/itm/AD9850-DDS-Signal-Generator-Module-0-40MHz-Test-Equipment-/140776695890?pt=BI_Signal_Sources&hash=item20c6f1e852
buna bir pic ile keypad , enkoder vs. ekleyip 1 Herz çözünürlüklü 40 MHz sinüs sinyal kaynağı yapabilirsiniz.
Aslında ben de kullanmayı düşünüyorum ama hazırcılık gibi geliyor.
iki saatlik uğrşla bitx40 ın üzerindeki cihaz ortaya çıkıyor.


Bu aletin yazılımı o kadar esnek ve kullanışlı ki 16f628 i resmen uçurmuş adam.Keypad ile frekans girme, encoder ile frekans girme, step seçme, offset frekansı, multiplier,RIT, röle ofset,TX kaydırması, Hafızaya 22 adet frekans kaydı. vs.
İncelemek isterseniz minikits DDS diye araştırabilirsiniz...

Bizim tasarımda VFO anakart üzerinde yer almadığından değişik seçenekler kullanma imkanı var.Testleri DDS ile yaptık.

Bu PROTOPROTOTİP;


Toplama kampı gibi göründüğüne bakmayın, gayet güzel çalışıyor.

Buda Prototip Cihazımız;



Bu devrede Gültekin Beyin tasarladığı ve Aselsan 4224 frekans sentezleyicisinde kullandığı Mikrofon Amplifikatörünü kullandık. Alıcının AGC kısmı direk girişteki zayıflatıcıları kotrol ediyor ve kontrol dinamiği çok iyi. Protoprototipte bu kısımlar yoktu. Dökümanlarını hazırlıyoruz bir yandan...

 

[TA3ALS]

Bitx40 ile denemelere devam.
Cihazın şu ana kadar yaptığım denemelerine göre dinleme hassasiyeti mükemmel diyebilirim. Daha önceleri yapmış olduğum Mc3362 kullanılan alıcıdan dahi hassas görünüyor.

[TA5AGC]

Şahin merhaba, öncelikle hem hoşgeldin hemde çağrı işaretin hayırlı olsun.

Alıcı duyarlılığı mükemmel olan hangisi BITX40 mı ?

[TA3ALS]

Gültekin Merhaba;

BitX in duyarlılığı gerçekten iyi. Ama Bizimkinden daha iyi değil , aynı sayılır. Zaten ikisi de girişinde 2sc2570 transistörü kullanıyor.Bu transistor düşük gürültüsü ile bilinir.

BİTX duyarlılığı iyi olan, kolay bulunan malzemelerle yapılabilen ve buna rağmen performansı iyi sayılabilen bir kit. AGC özelliğinin olmaması, VFO kullanıması, taşıyıcı bastırmasının nispeten az olması gibi eksileri de var.

Her kit tasarlanırken tasarımcılar bir takım özelliklerini ön plana almışlar. Bitx te kolay temin edilen parçalar ile performanslı bir kit hedeflenmiş.

Türkiyede yaygın olan forty ise giriş seviyesinde, kendi cihazını ilk defa yapacak kişiler için az malzeme ile kabul edilebilir bir performans hedeflemiş.

Bizim tasarım biraz daha farklı. Kolay ve düşük fiyata temin edilebilecek malzemeler ile yüksek performanslı bir kit hedefledik. Mikrofon icin ALC devresi, alıcıda çok iyi bir AGC devresi var. Hepsinden önemlisi taşıyıcı bastırması ve yan bant bastırmasını diğer kitlerle kıyaslamak bile hata olur.

[TA4IFG]

Bant değişiminde mixer bobinlerininde değişmesi gerekiyormu acaba?Birde bobin turları nüveye göre farklı değer alıyor.Mikrohenriyi tutturmak yeterli olurmu.40mt için olanını yapmaya çalışıyorumda bu cihazın.Başka neeleri değiştirmek gerekir,ustalarımızdan yardım bekliyorum.

[TA3ALS]

Merhaba;
Bant değişimi ile mixer bobinlerinin değeri değişmez. Modülator mixeri zaten 10MHz de çalışır. Bu frekans ile VFO frekansı  ise ikinci mixerde karışır.
Eğer 14 MHz yapacak iseniz VFO frekansı 4 - 4.35 MHz olmalı (IF+VFO).
Yok eğer 7 Mhz yapacaksanız VFO frekansı 2.7 - 3 MHz olmalı(IF-VFO).
Bu aralıklarda mixer bobinlerinin her kanadı 25-40 uH olacak şekilde sarabilirsiniz. Ben daha önce uygun toroid olmadığından muayyen çekirdeklerini taşlayarak kullanmıştım. Kanat başına 5 uH sarım sığdırabildiğim halde gayet sorunsuz çalışmıştı.
Bant geçiren filtrelerde ise durum farklı. Bunlar L1, L2, L3 bobinleri. İlgili bandı geçirecek şekilde 10.7Mhz muayyen üzerine sarılacak.
 
Çıkış katı üzerinde bulunan Alçak geçiren filtrelerde frekansa uygun sarılmalı. Bunların 40M deki değerleri 1uH olmalı(L1 ve L2). Filtre Kondansatörleri ise 470pF-1nf - 470pf olacak şekilde değişmesi gerekiyor. t1 ve t2 Toroidleri sarımları aynen kalıyor.

Bitx in kritik bir tarafı yok. Toroidleri de lambalardan sökün. FT37-43 ten daha iyi sonuç veriyor, Spektrum Analizörle ölçtüm.
 

[TA3ALS]

VFO yapılırken biraz özenmek gerekiyor.
VFO da kullanılacak kondansatörler(220pF ve 2 adet 560pF) sytroflex olacak. 560 pf yerine 430Pf kullanabilirsiniz bir ara bluemavi de vardı. Bobinin Q su iyi olsun ve mekanik dayanımını sağlam yapın.
VFO yu besleyen 9.1 voltluk zener ve 100 R direnci mutlaka iptal edip bu kısmın beslemesini 78l08 ile yapın. 78l08 in hemen çıkışından toprağa 10uF ve 100nF kondansatorleri mutlaka koyun.
Tüm bunları yaptıktan sonra  frekans  kayması gibi bir sorunu kesinlikle olmuyor. Ben ayrıca cihaza bir de huff-puff devresi ekledim. Saatlerce açık kalsa bile kayma 1-2 herz i geçmiyor. Step ise 50 Hz civarlarında.
Huff-puff adres;
http://py2ohh.w2c.com.br/trx/huffpuff2/huffpuff2.htm

[TA4IFG]

Ali bey,cevap çok açıklayıcı olmuş.Teşekkür ederim.Osilatörü Pll yapmayı düşünüyorum.
7mhzde çalışmak için kristalleri değiştirmeye gerek yok galiba.  14 Mhz de çalışmak için, VCO=4mhz filtreler ve diğer osilatör =10   10+4=14(yani toplamı) 7Mhz için, filtreler =10 VCO=3  10-3=7(buradada farkı) olacak anladığım kadarıyla.

[TA1CH]

Forty bol miktarda yapıldı . Farklı bir qrp yapıyor olmanız  beni sevindirdi .elinize sağlık .
 Bir çok teknik konudan bahsetmişken neden dir bilinmez   zenner diodların yerine 78 serisi entegre ile değiştireceğim dediğiniz yer aklıma takıldı .    7808 entegre si  bana kalırsa zenner diodlu  bir regulatörün  voltajı sabit lemesinin yerini tutmaz .
Tek başına belli bir miktarda regulasyonda sağlasada 78 serisi entegreler  rf  ten etkilenirler Özellikle yüksek vatlı devrelerde   . rf ten zenner hic bir şekilde etkilenmez .
verici sistemlerinde zenner diodla yapılan bir regule devresinin guvenilirliliğini  hic bir entegre sağlayamaz diye düşünüyorum   bilmem sizler ne düşünürsünüz  selamlar kolay gelsin .

[TA3ALS]

PLL yapmayın, birçok defa yapmış biri olarak hiç önermem , düzgün çalıştıramazsınız. Tek bant yapacaksanız devrenin vfo'su yeterlidir. Biraz daha iyi olsun derseniz Linkteki Huff puff u ekleyin.Kararlılığı kesinlikle Pll kadar iyidir.Daha iyisini isterseniz DDS kullanın, BİTX multibant istiyorsanız DDS olmalı.
Birde Sİ570 ve Sİ571 var ama onlar daha az bulunabiliyor.

[TA3ALS]

Mesut bey, zener o regülasyonu tam olarak yapamıyor, Rx ve Tx arasında vfo da kaymalar oluyor. 78L08 takınca olay düzeliyor ve osilatör çok daha kararlı çalışıyor. Bunu epeyce kişi de yaparak teyit etmiş. Selamlar.

[TA1CH]

Ali bey bu zenner konusu önemli ama sizin konuyu dağıtmamak için başka başlık altında acmayı uygun görüyorum selamlar hayırlı çalışmalar .73

[TA3ALS]

Mesut Bey,
Zenerli devreler konusunda söylediğinize katılıyorum, burada basit ve iyi bir regülasyon sağlansın diye 78l08 kullandım. Rf konusunda sıkıntı çıkmadı.Bu değişikliği birçok kişi yapmış ve hepsi kesinlikle öneriyor. Çoğunlukla 78l09 kullanmışlar.

Fixlerin hemen çıkışında kesinlikle  100nF+10uF palalel bağlamak gerekiyor yoksa gürültünün kaynağı aranıp durulur. Zener konusunda şunu da belirteyim ; güç ihtiyacı en az olan devrelerde dahi en az 1 watt lık zener kullanmak gerekiyor. Zira wattlı zenerin stabilitesi çok daha yüksek oluyor.

[TA4IFG]

Ali bey merhaba.devreyi yaptım bitirdim ama bi türlü konuşma sesi yakalayamadım.Frekans değişince boğuk bi takım sesler geliyor.Çatıda 1mt anten var.Ama en azından bazı sesler gelmesi lazım.Önceden mixer bobininden şüpeleniyordum(en zoru o gibi) ama galiba başka bi problem var?Daha önce SSB denemem olmadı bu devre ile başladım.Bu yüzden öğrenmem gereken çok şey var..

[TA4IFG]

Başka resimlerde koyacaktım ama boyutu büyük diyor

[TA3ALS]

Ayar için elinizde ne gibi aletler var? Frekansmetre, osilaskop, sinyal jeneratorü vb. gibi. Ona göre bir yöntem önereyim.

[TA3ALS]

İlk bakışta  BFO frekansının doğru ayarlanmadığı görülüyor. Test aletleri konusunda eksik varsa, bu ayarlar biraz deneyim gerektirebilir.İlk olarak Muayyenleri ayarlayın.  Önce VFO frekansı o sesler en gür duyulacak şekilde ayarlanacak. Sonrasında da BFO frekansını sesler normale gelecek şekilde  ayarlayacaksınız. En iyi duruma gelecek şekilde bu ayarları bir kaç kez tekrarlayacaksınız. Zorlanabilirim derseniz,  bana gönderin,  kalibrasyonunu yapıp göndereyim. Şu an tatildeyim 15 gün sonra uygun olurum.