Konu: FT-857, FT-897 ve TS-2000 filtre sorunu ve tamiri

[TA3EP]

DİKKAT: Bu satırlar yazan kişinin tamamıyla bireysel fikirlerini, internetten derlediği ve kendi tecrübe ettiği bilgileri içerir. Bu satırların yazarı her şeyi doğru bildiğini iddia etmez. Yazılanlar tamamen uydurma ya da hayal ürünü de olabilir. Bu satırlarda yazılanları uygularsanız her türlü riski size aittir. Yazar hiç bir şekilde sorumluluk kabul etmez. Sonra sen dediydin ben yaptım da şöyle böyle oldu diye kafa ütülemeye hakkınız yoktur. Bunu kabul ediyorsanız okumaya devam edin, etmiyorsanız hemen bu sayfayı kapatıp feysbukta çet yapmaya falan gidin.

*********

Bir çok amatör telsiz cihazının "müzmin hastalık" (chronicle illness) dediğimiz bazı sorunları vardır. Bu sorunlar cihaz eskiyince başgösteren bazı arızalardan ibarettir. Cihaz sıfır iken bu sorunları anlayamazsınız. Ancak cihaz eskidiği zaman ortaya çıkarlar.

Burada istek üzerine Yaesu FT-857, Yaesu FT-857D, Yaesu FT-897 ve Kenwood TS-2000 amatör cihazlarında mevcut olan bir müzmin hastalığı anlatmaya çalışacağım.

Ana prensip: Bu hastalıklar tüm cihazlarda görülecek diye bir kural yoktur. Sizin cihazınızda görülmeyebilir. Öncelikle cihazınızda bu hastalığın oluşup oluşmadığını kontrol ediniz. Eğer oluşmamış ise cihazınızı kurcalamayınız. Bir heves yüzünden güzelim cihazınızı çöp haline getirebilirsiniz. "Sağlamsa ve çalışıyorsa elleme" kuralına uyunuz.

Hastalık belirtileri: Cihaz önce AM modunda iken yüksek sesli çatırtılar duyulmaya başlar. Sanki uzaklarda şimşek çakıyormuş da onun paraziti size geliyormuş gibidir. İstasyon dinlerken veya boş bir frekansta 59+ çatırtı sesleri duymaya başlarsınız. Zaman ilerledikçe bu çatırtılar diğer tüm modlara (ssb, fm, cw gibi) ve tüm frekanslara yayılır. Lütfen aşağıdaki filmleri sesli olarak sonuna kadar izleyiniz.

http://www.youtube.com/watch?v=9QzhZbvhKP8

http://www.youtube.com/watch?v=a814pAoornI

http://www.youtube.com/watch?v=Uj10kgFIb0k

http://www.youtube.com/watch?v=qwSlQZq1JcA


Hastalığın teşhisi: Bu hastalığın sizin cihazınızda da oluşup oluşmadığını anlamak için şu yolu izleyiniz:

-Cihazınızın antenini sökünüz.

-Anten yuvasına bir dummy load bağlayınız (Bu şart değildir ama acemi arkadaşlar anten yokken boşa mandallayıp finalleri yakabilir diye bir tedbir olarak yazdım.)

-Sonra kısa dalga HF bandında AM modülasyonuna geçerek yavaş yavaş gezininiz. Yukarıdaki filmlerde anlatılan çatırtıları duyuyorsanız cihazınızda bu sorun oluşmuş demektir. Benim FT-857D de her bantta ve her frekansta bu çatırtılar nevcuttu. Önce QRN sanıyordum, sonra uzun bir süre cihazın alıcı kısmında genel bir kalite düşüklüğü olduğunu sanıp cihazımı mundarladım. Taa ki internette bu videoları izleyene kadar... O zaman durumu anladım. Benim cihazım daha ilk aldığımda bu durumda idi:

http://www.youtube.com/watch?v=9QzhZbvhKP8

[TA3EP]

Hastalığın nedeni: Bu cihazlarda ortak olarak kullanılan MF seramik filtrelerinin girişlerine normalde hiç DC gerilim uygulanmaması ve bir kondansatörle süzülmesi gerekirken, bir fabrikasyon hata yüzünden giriş ve çıkışta kondansatör kullanılmaması yüzünden filtrenin içine gelen DC voltaj burada elektroforez etkisi göstermekte ve bir süre sonra filtrenin içinde metal molekülleri birikmekte, kristal şeklinde birikimler oluşmaktadır. Bu birikintiler üzerinden DC gerilim zaman zaman elektriksel arklar şeklinde deşarjlar yapmakta, bu da dinleme esnasında 59+ çatırtı seslerine yol açmaktadır.

Bu olay ilginç bir şekilde önce AM katında kullanılan seramik filtreden başlamakta, daha sonra diğer filtrelere de yayılmaktadır. Hastalık da önce AM modunda başlamakta, daha sonra diğer modlarda da gözükmektedir.

Ekteki resimde filtrenin içinde başlayan kristalleşme ve birikim olayının zamanla filtrelerin dışına da sızmaya başladığı görülmekte, böylece filtrelerin kutularında izolasyona da çok önem verilmediği anlaşılmaktadır.

[TA1CH]

Hocam teşekkürler   tedavi konusunda yardımcı olabilecek bir ayrıntı var bu arıza yaesu vx 7 el telsizinde de aynı filtrede aynı tarza birikimler var filtre değiştirmek problemi çözüyor ama  kondansatör ilavesi tekrar bozulmayı önleyici bir  tedbirmidir   bilemiyorum  vx 7 nin ve 857 nin şemalarını bir incelemek lazım . 73

[TA1CH]

 Bu arada bu tur filtrelerin içinde söküp mutlaka birikimin boyutuna bir göz atacağım bulursanız sizlerde bir bakın derim .   
Bu filtrelerin en buyuk sıkıntısı   bel fıtığı   yani içinde olan disklerin kayması ama ozamanda dinleme zayıflıyor burdaki gibi bir  atlama  söz konusu değil bu arıza  daha enteresan bir arıza   73

[TA3EP]

Mesut bey katkınız için teşekkür ederim. Yazıma devam ediyorum:

Tedavisi: Amatör kişi olarak sadece kendi sorunuma yanıt aradım ve aradığım yanıtı buldum. Bu nedenle şu anda sadece elimde FT-857D ile ilgili bir doküman var, onu sizinle paylaşacağım. (İstek gelirse diğer cihazlarla ilgili dökümanlar da bulmaya çalışırım)

Önce dökümanı sunayım, İngilizcedir ama resim ve şemalar gayet anlaşılır biçimdedir, sonra Türkçe açıklamalara da yer vereceğim.

[TA3IW]

Mesut merhaba, yıllar öncesi bir alıcısının filitresi arızalıdır diye kuşkulandım, filitreyi açtığımda içinde yeşil yosun renginde oksitleme var dı,epey inceledim disklerde kayma falan yoktu,kolonya ve alkol ile temizledim dikkatlice çalıştırdım,çatırtı patırtı kayıp oldu hassasiyetinde de düşme oldu, yerine başka filtre taktıktan sonra normale döndü, çözemediğim oksitlemenin nasıl meydana geldiğini.73's

[TA3EP]

Tedavi devam: Öncelikle cihazımızda bahse konu filtreleri bulalım, hangi filtre ne işe yarar ayırt edelim. Biz burada en önemli hastalık sorumlusu olan AM filtre üzerine yoğunlaşacağız. Bu fotoğraf tamirattan önce çekilmiştir ve ne yazık ki filtrelerin üzerindeki kristalleri silip ondan sonra çekmiştim. Yine de alt kısımlarda kristal birikimlerini seçebilirsiniz.

[TA3EP]

Sonra AM filtremizin girişine, Yaesu mühendislerinin takmayı unuttuğu DC blokaj kondansatörlerini biz ilave edeceğiz. Bu kondansatörler 10nF mercimek tipte olacak. Bu amaçla FT-857 nin ana plaketini sökeceğiz, maket bıçağı ile bu plaket üzerinde iki adet bakır yolu kesecek ve kestiğimiz yerlerin uçlarına 10nF kondansatörlerimizi lehimleyeceğiz. Operasyon planımız budur.

[TA3EP]

Size yukarıda sunmuş olduğum PDF belgesi üzerinden gidiyoruz...

Cihazın kapaklarını sökünüz ve ana kartın arka kısmına ulaşınız. Bu işlemi nasıl yapacağınızı bilmiyorsanız ve kendinizden emin değilseniz daha ileri gitmeyiniz. Bir bilen usta bulup ona yaptırınız ve emeğinin hakkını da ödeyiniz. Emin olun bu yol cihazınızı pert edip yeni bir cihaz almaktan çok daha ucuza gelecektir.

Aşağıdaki resimde ana plaketin arka tarafında bizi ilgilendiren bölüm çerçeve içine alınmıştır.

[TA3EP]

Şimdi kırmızı çerçeve içinde gördüğümüz kısma odaklanıyoruz.

Benim ışıklı büyüteçli bir şapkam var, bu işlemleri o şapkayı kullanarak yaptım. Normal gözle bu küçücük sahada çalışmak çok zor.

Önce resmin üst kısmında görülen işlem: Bir adet sıfır uç takılmış maket bıçağı alıp, kırmızı çarpı işareti gördüğümüz yerdeki bakır yolu kesiyoruz.

DİKKAT: FT-857 nin plaketi 3-4 katman içermektedir, bıçağı bastırıp alt katmanlara zarar vermeyin. Tek bir kesi hareketi yapın, üzerinden defalarca geçmeyin. Amaç elektriksel irtibatı kesmektir, tahta oymacılığı yapmıyoruz. Sonra ohmmetre ile elektriksel irtibatın kesilip kesilmediğini kontrol edin, kesilmemiş ise bastırmadan bir kesik daha atın.

Bakır yolu kestiğimizden emin olunca, bu kesik yerin en yakın iki adet uygun kısmına 10nF kondansatörünüzü lehimleyin. Bu lehimi yaparken topraklaması olan 30W lık ince bir havya ucu kullanın. Lehim pastası sürmeyin. Gereksiz lehim köprüleri oluşmasına izin vermeyin. Kondansatör tutsun ve elektriksel irtibat sağlansın yeter. Üzerinden tır kamyonu geçmeyecek.

[TA3EP]

Devam: Şimdi resmin alt katında gösterilen işleme geliyoruz. Bu basamakta R1512 SMD direncini sökecek, sonra 10nF kondansatörü lehimleyecek ve en sonunda da normal bir 4,7K direnç kullanarak R1512 yi monte etmiş olacağız.

-Önce direnci söküyoruz.
-Sonra mavi renkle gösterilen 4,7K 1/8 w lık normal direnci lehimliyoruz.
-Maket bıçağı ile resmin en alt kısmındaki yere minik bir kesik atıp bakır yolun irtibatını kesiyoruz.
-Sonra 10nF lık ikinci kondansatörümüzü lehimliyoruz.
-Tamirat bitmiştir. Cihazımızı topluyoruz.

[TA3EP]

Sonuç ve özet: Ben sadece yukarıda anlattığım işlemleri yaptım ve cihazım normale döndü. Fakat bozuk filtre ile yola devam etmek içime sinmedi, daha sonra Bitlik'te yazarak bu AM filtrenin muadilini buldum. TB2NAE Sevgin ustam filtreyi bana çok cüzi bir fiyatla gönderdi, sonra da onu değiştirdim. Kendisine bir kez daha teşekkür ederim.

Bazı kaynaklar filtre değiştirmeyi öneriyor ve bunu yeterli buluyor. Ancak ben öncelikle kondansatör eklenmesi gerektiğine inanıyorum. Çünkü Yaesu da Mart 2014 tarihinde, son çıkardığı FT-857D serilerine bu kondansatörleri ekleyerek sorunu çözmüş :) Nereden mi biliyorum, ben şu adamın yalancısıyım:

http://sv8ym.blogspot.com.tr/2014/03/good-news-yaesu-has-added-dc-blocking.html

[TA3EP]

Ben sadece filtre değiştirmek istiyorum, kondansatör falan istemem diyen arkadaşlarıma da yardımcı olmak üzere, aşağıda bir FT-857 nin filtre değiştirme işlemini anlatan bir film sunuyorum. Adam filtreleri söküp, boşta kalan yerlere bir de entegre soketi lehimlemiş, böylece sonsuza kadar filtrelerinizi söküp takma imkanınız olmakta, işte amatörün gücü... Bu fikri alkışlıyorum.

http://www.youtube.com/watch?v=fnNK-VFzzaQ

[TA3EP]

Cevat bey, kristal birikimi elektroforez teorisi ile açıklanmakta. İnternette elektroforez diye aratınca bir çok Türkçe kaynağa ulaşabilirsiniz. Kimya biliminde, sanayinin çeşitli dallarında hatta bizim tıp laboratuvarlarında bazı kan ve idrar tahlilleri yaparken bile kullandığımız çok yaygın bir işlem bu.

Elektroforez AC gerilimler altında oluşmaz, oluşması için DC gerilimler lazımdır.

[TA3EP]

Ben sadece FT-857D ile ilgilendim. Ancak internette FT-897 ve TS-2000 ile ilgili olarak bu işlemleri anlatan pek çok kaynak mevcuttur. Bu cihazlarda da hastalık nedeni benzerdir ve tedavisi oldukça benzer biçimde yapılmaktadır. İsteyen arkadaşlara bu cihazlarla ilgili bazı arama linkleri sunuyorum:

FT-847 için:

https://www.google.com.tr/?gfe_rd=cr&ei=5USpVPrHNK_j8wfz5YKoBA&gws_rd=ssl#q=FT-847+crackling+noise

https://www.google.com.tr/?gfe_rd=cr&ei=5USpVPrHNK_j8wfz5YKoBA&gws_rd=ssl#q=FT-847+filter+problem

TS-2000 için:

https://www.google.com.tr/?gfe_rd=cr&ei=5USpVPrHNK_j8wfz5YKoBA&gws_rd=ssl#q=ts-2000+filter+problem

https://www.google.com.tr/?gfe_rd=cr&ei=5USpVPrHNK_j8wfz5YKoBA&gws_rd=ssl#q=ts+2000+crackling+noise

Bu konu ile ilgili yazacaklarım burada bitiyor. Yazdıklarımın yararlı olmasını ve size biraz da olsa ilham vermesini diliyorum. Tüm çalışmalarınızda başarılar ve kolaylıklar dilerim. Ve tabii ki yazdıklarım nedeni ile oluşabilecek olumsuzluklarda hiç bir sorumluluk kabul etmiyorum. Ecnebilerin yazdığı gibi, "Try it at your own risk".

73, Mete, TA3EP

[TA5ARF]

Bilgilendirme için çok teşekkür ederiz. Bana lazım değil ama bir durumu fark ettim.

[TA3EP]

Tayfun bey şöyle ya da böyle, size ve diğer amatör arkadaşlarıma minik de olsa bir katkıda bulunabildiysem ne mutlu bana. Selamlar, saygılar. 73

[TA3EP]

Yeni bulduğum bir kaynağı paylaşıyorum.

Bu filmde bir İspanyol amatör, EA8CMY, kendi TS-2000 cihazında buna benzer bir sorunu yaşıyor. Onun S-metresi çalışmamakta. İnternette arıyor tarıyor bu sorunun da TOKO filtrelerden kaynaklandığını farkediyor. Filmin 19:35 saniyesinde TOKO filtrelerin kataloğunu gösteriyor ve TOKO firmasının "bu filtreler uzun süre DC gerilimlere maruz kalırsa bozulabilir" diye yazdığını bize ispatlıyor. Keşke bu yazıları şu iki büyük firmanın mühendisleri de vaktiyle okusaydı da, biz de böyle kasmak zorunda kalmasaydık.

Sonra 20:20 den itibaren kendi cihazından söktüğü filtrelerin içini açıp bize gösteriyor, kristalleşmenin alasını izliyoruz. Sonra da yeni filtreleri nasıl taktığını bize anlatıyor. Yazılar İngilizce, anlatım İspanyolca.

Muchas gracias amigo, 73

http://www.youtube.com/watch?v=vER1j75KLzE

[TA3EP]

Bu arada bir hatamı farkettim, FT-897 den girip, FT-847 den çıkmışım :) Önceki sayfada verdiğim linklere FT-897 yerine istemeden FT-847 yazmışım. Yorgunluk yüzünden oluşan bu hata için özür dilerim. Ne yazık ki o mesajı şu anda düzenleme imkanım yok. Bu nedenle doğru linkleri burada veriyorum:

https://www.google.com.tr/search?hl=en&q=ft-847&gws_rd=cr,ssl&ei=5mCpVPj8L82yacuugIAG#hl=en-TR&q=ft-897+filter+problem

https://www.google.com.tr/search?hl=en&q=ft-847&gws_rd=cr,ssl&ei=5mCpVPj8L82yacuugIAG#hl=en-TR&q=ft-897+static+crashes

https://www.google.com.tr/search?hl=en&q=ft-847&gws_rd=cr,ssl&ei=5mCpVPj8L82yacuugIAG#hl=en-TR&q=ft-897+crackling+noise

FT-847 daha yeni modelli, daha üst sınıf bir cihazdır. Burada istemeden kendisine çamur atmış gibi olmayayım. FT-847 de bu tarz şikayetler olduğuna hiç rastlamadım.

73

[TA3IW]

TA3EP(A.Mete) çok teşekkür ederim geniş kapsamlı bilgi için,o günden sonra  konu ile alakalı bir araştırma yapmadım ve sayenizde oksidlenme işin sırını çözmüş oldum.Kal sağlıcakla 73's