Konu: İki tane soru.

[TA2VO]

Abilerime iki sorum var.

1-Bir tuner devresinde (L-match) giriş ve çıkış (çıkış tarafındaki empedans daha düşük) arasındaki empedans farkı/oranı ile giriş çıkış arasındaki faz farkı arasında bir ilişki varmıdır varsa nedir?

2-Empedansı bilinmeyen bir yük üzerine uygulanan güç kolay bir şekilde nasıl ölçülebilir? Cihazın yapısı gereği osiloskop yada benzeri bir şey bağlama olanağı yok, sadece coax kablo bağlama olanağı var.

73.

Osman KIRATLI TA2VO

[TA8A]

Osman Bey,

1- Çeşitli dökümanlara baktım ama bir match devresindeki giriş çıkış empedans oranı ile faz farkı arasında bir ilişki bulamadım. Bir tek strip line tipi math devrelerinde propagation delay diye bir şeye rastladım. Ama bu şeyin de frekans ile ilgisi yoktu. Ama match devresinin giriş çıkış empedansı frekansa bağlıdır. Bu durumda strip-line lardaki propagation delay fonksiyonunun içerisinde frekans bir değişken olarak olmadığından ama giriş çıkış empedans oranları fonksiyonunun içerisinde frekans bir değişken olarak bulunduğundan, empedans oranı ve faz farkı arasında bir ilişkinin olmadığını düşünüyorum.

2- Güç formülünü ve Ohm kanununu bir hatırlarsak:

Güç = Akım x Gerilim

Gerilim = Akım x Direnç Veya Akım = Gerilim / Direnç

Birinci yazdığımız güç formülü içerisinde Akım yerine aşağıdaki ikinci formülde bulunan akımın karşılığını yazarsak şöyle bir formül ortaya çıkıyor.

Güç = Akım x Akım x Direnç

Birinci yazdığımız güç formülü içerisinde Gerilim yerine aşağıdaki ikinci formülde bulunan Gerilimin karşılığını yazarsak şöyle bir formül ortaya çıkıyor.

Güç = Gerilim x Gerilim/Direnç

Elimizde Gücü verecek 3 formülümüz oldu. Bunlar:

Güç = Akım x Gerilim , Güç = Akım x Akım x Direnç , Güç = Gerilim x Gerilim/Direnç

Tüm bunlardan şu sonucu ortaya çıkarabiliriz.

Gücü bilmek için, Akım, Gerilim ve Direnç üçlüsünden ikisinin bilinmesi gerekiyor. Sizin sorunuzda empedans bilinmiyorsa Akım ve Gerilimin ölçülmesi gerekir. Sizin devrede bu nasıl yapılabilir onu bilemiyorum.

Sorularınızın doğrudan karşılığı olmadı ama, belki diğer arkadaşlarımız da bir şeyler yazar.

73

Bilal Ekmekci, TA8A

[TA8E]

Osman Bey,
Sorunuz anlaşılır olmasına rağmen cevaplaması kolay değildir, şöyleki evet yada hayır sizi tatmin etmez konunun açıklğa kavuşturulması gerekir buda kolay değil. Sorunuzun cevabı bence evet faz farkı vardır şeklindedir eğer akımlar ve gerilimler vektörel olarak düşünülürese konu daha kolay anlaşılır. Zaten empedans uygunlaştırma fazları değiştirilmiş olan gerilimlerin toplamı şeklinde düşünülebilir vey akımların. Sizin bu ölçümleri yapabilmeniz için Vetor voltmetre veya Vektor empedans analizörü kullanmanız veya kısaca VNA vektör network analizöru kullanmanız gerekebilir. Konu ile ilgili olarak HP nin VNA application notes yardıcı olacaktır. Aklıma gelmişken eğer Smith Chart üzerine her iki empedans noktasını işaretler ve o noktaya bir seri L ve paralel C ile giderseniz yani empedansı uydurusanız durumu görebilirsiniz. Tabii bu iş tek frekans için geçerlidir. Bu degerleri tablo yapabilirsiniz. Bir not daha Otomatik anten tunerler örneğin AH-4 hem yansıma volatajlarını minimuma getirirken faz karşılaştırma işlemide yapar.
Tekrar söylemek gerekirse yoğun matematik gerektiren bir konu umarım çözersiniz.
İkinci sorunuzun cevabı ise sıcaklık degişimi ölçmek sureti ile yapılabilir. Zaten klasik ölçüm tekniği bu şekilde idi.Kısaca Calori veya Joule değerinden gidilerek hesaplanabilir ve tanım geregi Q=mcp(T2-T1) Joule dür. W=Joule/saniye
Umarım azda olsa yardımcı olur 73'S DE TA8E

[TA8E]

Değerli arkadaşlarım,
Osman beyin sorusuna cevap verdikten sonra iki konu üzerine açıklık getirmem gerektiğini anladım. Bunlardan birincisi elektronik ile ilgili iken ikincisi tamamen kendi konumla yani Gıda Mühendisliği ile alakalıdır ( ne alaka varsa?).

1.   Kalori tanım gereği 1 gram saf suyun sıcaklığını 1 derece artırmak için gerekli enerji olarak verilir. Verdiğim Q= m. Cp. (T2-T1) formülünden yukarıdaki tanım kullanılırsa saf suyun Cp değeri 1 gr/ Cal. Derece bulunur. Dolayısı ile bir yük üzerinde harcanan enerji miktarı ısı enerjisine çevrilir ve termometre ile suyun sıcaklığındaki artış ölçülürse enerji miktarı bulunur. Bir bardak saf suya 50 ohm direnci bağlayıp daldırır ve termometre ile sıcaklık değişimini ölçersek enerji miktarını buluruz. Bu besleme süresini uzatırsak suyun sıcaklığının da artacağı aşikârdır. Dolayısı ile bir saat ile süreyi ölçersek ve enerji miktarını zamana bölersek Güç bulunur. W=Jule/ saniye 1 Cal= 4.18 Jule. Unutmayalım ki her materyalin cp (spesifik ısı) değeri farklıdır. Saf su iletken değildir dolayısı ile 50 ohm veya herhangi bir direnci güç kaynağına bağlayıp( RF ampli gibi) SAF suya daldırabilirsiniz. Tabii saf su ne kadar saftır o ayrı konu. Konu ile ilgili şu soruları beyin cimlastiği babından düşünülmesinde yarar vardır.
a)   Öğrencilik zamanında yaptığımız iki metal plaka ve cam (kondansatör) ısıtıcı saf suyu ısıtırımı?
b)   İdeal bir kondansatör veya bobin ( reaktif) ne kadar güç harcar?
c)   Neden Kör yükler hep dirençle yapılır? Bir arkadaşımızın iddia ettiği gibi bobin ve kondansatörlerle yapılamaz mı?
d)   Aktif reaktif güç nedir? Neden TEK sanayi elektriği satarken kullanıcıların reaktif değerlerini düşürmelerini ister? Vs vs.
2.   Gıdalarımızın kalori değeri aynı yöntemle hesaplanır. Kullanılan aletin ismi bomba kalorimetredir ve kısaca belirli gram gıdanın sabit hacim altında fazla miktarda oksijen ile yakılması ve sıcaklık farkının ölçülmesi ile çıkan ısı enerjisinin hesaplanması şeklindedir. Enerji kayıplarının minimum olması için sistem izole edilmiştir(Termos gibi). İzoleli cidar ile yanma odası arasında saf su bulunur ve içine diferansiyel termometre daldırılmış durumdadır ve sıcaklık farkı okunarak m. Cv. (T2-T1) den hesaplanır. Cv ve Cp sabit hacim(Volume) ve sabit basınç (Pressure) spesifik ısı değerleridir. Unutmayınız verilen değer toplam enerji değeridir ve vücudumuzda besinlerin yakılması sonucu elde edilen değer bundan düşüktür. Vücudumuz kabaca söylemek gerekirse % 55 verimle çalışır.
Kalın sağlıcakla hepinizi kucakladım 73’s DE TA8E

[TA8AT]

Osman bey iyi çalışmalar.Bende yakın zamanda ah4 tuner üzerinde çalışma prensibi ve devre şeması üzerinde çalışmalarım oldu.Malatya’da TA8E Şevket hocamla onun tecrübelerinden yararlanarak beraber tunerin çalışma prensibine kafa yorduk srevis manuelinide hocamın teknik İngilizcesinden yararlanarak tercüme ettik.Size çalışmalarımızdan bir kısım doküman gönderiyorum sorunuzun cevabı bence bu şemalarda saklı.
İlk olarak tunerin empedans dedektörünün şemasını ekliyorum.
EMPEDANS DEDEKTÖRÜ:

     Tuner diğer istasyonlarla enterferans riskini minimize etmek içinAttenatuer kullanarak gücü düşük seviyeye çeker.Matching network girişindeki izalasyon 16db olduğunda swr  1:1 dir. D6 daki empedans oranı 50 ohm dan büyük ise Q1  buffer transistöründe yüksek seviye,50 ohmdan küçük ise düşük seviye olur .Ve referans,dedekte edilmiş voltaj IC 10 B ye gider.

[TA8AT]

FAZ (PHASE) DEDEKTÖRÜ:


Bu devre L2 , L3 ve D45 den oluşur. Faz dedektörünün amacı reaktans bileşenlerini dedekte ederek bize saf bir direnç sağlar. L3 saf dirençli olmadığı zaman yani dolu olduğunda  D45 in çıkışında referans voltajı yaklaşık 4 volttur. 4 volttan küçük olduğu durumda kondansatör ve bobinler yüklenir. D45 bize inductive load çıkış gücü üretir.Daha sonra çıkan voltaj IC 10 A ya uygulanır.

[TA8AT]

Tunerin Empedans dedektörü, faz dedektörü, swr dedektörü, power dedektörü nün olduğu devre şeması, blok diyagramı ve mantık devresi (çalışma prensibi)

[TA8AT]

Mantık Devresi:
CPU anten matchink networku kontrol eder.CPU   Q4 (CPU kontrol transistorü) üzerinden 5 voltu alır.Bu işlem tuner enerjilenince olur.CPU’yu 5 volt başlatır.CPU’nun içindeki program başlangıç seviyesine gelir.Başlangıç çizgisi düşük seviyede ise CPU tune etmeye başlar, RL1 ve RL2 aktif olur anten konektöründeki RF çıkışa gider.Dedektörde kalan bilgi (giriş RF gücü,yansıtılmış RF gücü,faz farklılığı ve empedens farklılığı)  CPU’yu besler. Tune ile kapasite IC3’e,kontrol bilgisi IC2’ye,coil bilgisi IC4’e uygulanır.Yukarıdaki bilgiler tam olunca CPU görevini yaparak TUNE yapar.

[TA8AT]

Faz ve empedans dedektörlerinde gelen bilgi IC 10 entegresine (farklı kapılara a ve b girişlerine) uygulanıyor.IC 10 dan karşılaştırılan bilgi CPU ya gidiyor.

[TA3ABE]

Onur bey verdiğiniz değerli bilgiler için teşekkürler.. Bu arada aramızdaki mesafe 7.2 km. :)

[TA2VO]

Arkadaşlar hepinize merhabalar,

Öncelikle işlerin yoğunluğundan dolayı hemen cevap veremediğim için özür diliyorum, yazdığınız değerli bilgiler için teşekkürler.  Özellikle Onur Bey'in yazdıkları çok faydalı oldu, kafamda epey bir şeyler oluştu. Onur Bey den ricam acaba AH-4 ün manuelinin bir kopyasını bana gönderebilirmi? Hepinize 73.

Osman

[TA8AT]

Osman bey imzanızdaki mail adresinize sevice manuel gönderilmiştir.İyi çalışmalar.

[TA2M]

Onur bey,
Arşivim için bir kopya'da ben rica edebilirmiyim?

[TA2VO]

Onur Bey çok teşekkürler.

Osman

[TA8AT]

Mustafa bey  mail adresinize gönderdim.İyi çalışmalar.

[TA2M]

Çok teşekkür ederim.