Değişik zamanlarda WA, telefon, messenger ortamlarında, düzenlediğim sohbet yemeklerinde, davet edildiğim dernek ve röle üstü teknik sunumlarda QRP çalışmak isteyen, nasıl başlayacağını bilemeyen, bir kaç QRP QSO yapıp verim alamayan, evde/kırda/dağda QRP çalışmanın inceliklerini öğrenmek isteyen, QRP için verimli anten arayışlarına giren bir çok yeni ve eski amatör arkadaşın soru(n)larına bireysel olarak cevaplar verdim. Son zamanlarda bu tür başvurular artınca, hepsine benzer cevaplar verip vakit kaybetmemek ve daha fazla arkadaşımızın yararlanabilmesi için QRP konusunu bu konu başlığı altında yazmaya karar verdim. Herkesin QRP çalışmasından beklentisi farklı olduğu için, önce kısaca kendi deneyimlerimi anlatıp, uzun monologlara girmeden sizden gelecek sorulara detaylı cevaplar vererek ilerlemek istiyorum.
70'li yıllarda aktif olan, ülkemizdeki bir çok amatör gibi benim de QRP'ye geçişim mecburiyetten oldu. Daha önceden TBA Bandırma istasyonunu dinleyerek kendi kendime CW öğrendiğim için, işim kolaydı.. İlk denemeler 6L6 tüp ile verici ve evdeki kısa dalgalı radyoya BFO yaparak başladı ama pek verimli olmadı.. Çok gelişmiş kısa dalgası da olsa evdeki alıcıların seçiciliğinin yetersizliği ve her seferinde alıcıyı mute et, anteni aktar, vericiyi aktive et gibi sorunlar beni bir transceiver almaya yönlendirdi. Cihazı kendim monte ederek konuyu daha iyi anlamam için Almanya'dan bir Heathkit HW-8 getirttim. Sadece yemek ve kısa bir uyku dışında sürekli çalışarak her komponenti torbalarda gelen 4 band cihazı monte ettim ve o zaman İTÜ'de asistan olan Avni Morgül (TA1AV) arkadaşıma kalibrasyonunu yaptırdım. Daha sonra bir 40 ve 20 metre yarım dalga dipolü haç şeklinde tek bir televizyon anteni koaksına (yokluk!) direkt lehimleyerek 40/20/15 bantlarında anten yaptım. Topkapı bitpazarından aldığım 2kOhm tank kulaklığı ve maniple ile istasyonumu tamamladım. İlk QSO'mda adımı unuttuğumu QRZ sayfamdan okuyabilirsiniz
https://www.qrz.com/db/TA1LŞimdi tarihten tekniğe geçelim. QRP kelimesi Q sinyallerinden alınmıştır. "QRP?" "Gücümü düşüreyim mi?" kısaltması amatörler tarafından 5W ve altı CW (<10W PEP SSB) güç ile çalışmaya verilen kısa addır. Bazıları "Hayat QRP için çok kısa!" deseler de başkalarının 100 hatta 1500W ile ulaştıkları yere 5W ile ulaşmanın verdiği tatmin ve onur başkadır, ancak yaşanınca hissedilir...
Başarılı QRP çalışmak için aşağıdaki bir kaç kurala uymanız gerekir, bunları uyguladıktan sonra ciklet kutusundaki Rockmite ile de çalışırsınız, QRP amiral gemisi KX-3 (link vererek cihazları tanıtacağım) ile de.
1) QSO yapacak derecede CW öğrenin. 5W gücündeki bir CW sinyali efektif olarak 100W'lık bir SSB sinyalinin gücüne eşittir, bu konuda detaylı bilgi almak için
http://www.telsizciler.org/index.php/topic,35001.msg115274.html#msg115274 yazıma bakabilirsiniz.
QRP Contestlere katılmak, QRP DXCC'ler almak için CW çalışmanın gerekli olduğunu söyleyebilirim, diğer şartlar aynı olduğu sürece, kim SSB'ye karşı 20 katı daha avantajlı olmak istemez.
2) En verimli anteni ve kabloyu kullanın. Zaten düşük güçte gönderme yapıyorsanız, karşı tarafın düşük seviyede alacağı sinyalinizi bir de WonderWhip, ev-içi anten, manyetik loop, mobil anten gibi çok kayıplı antenlerle daha da zayıflatmayın. Yukarıdaki antenlerin hiç biri QRP'de basit bir yarım dalga dipolün yerini tutamaz. Zaten antenler en fazla geliştirme yapabileceğiniz ve optimize edebileceğiniz konudur. Bir antende en fazla yayılım, akımın maksimumda olduğu bölgededir, bu nedenle bu bölgeyi mümkün olduğu kadar yükseğe kaldırırsanız, en yüksek verimi elde edersiniz. Yarım dalga dipolde bu bölüm ortadadır, bu nedenle inverted-V tipi dipoller iyi çalışırlar. Bu arada yarım dalga dipolü, ille ortadan düşük empedansla beslemeniz gerekmez, bir ucuna 64:1 profesyonel bir Un-un takarak yüksek empedansla da besleyebilirsiniz. Par Endfedz ve HyEndfed bu antenlerde çok başarılı firmalardır. Ben QRP saha çalışmalarımda, hep dipten beslemeli G-Whip firmasının endfed yarım dalga rezonanslı antenlerini kullandım. Yarım dalga antenin en önemli özelliği, çeyrek dalga antenler gibi iyi bir radyal sistemine gerek duymamalarıdır. Yarım dalgada en yüksek performansı 0.47λ boy ve 0.05λ counterpoise kullanarak sağladım. Dipten beslendiği taktirde yarım dalga antenler, harmoniklerinde de mükemmel çalışır, örneğin yaklaşık 20m tel ve 64:1 Un-un size 40-20-(15)-10 metrede QSO imkanı sağlar... Son olarak düşük gücünüzü daha da zayıflatmamak için portatif çalışmada en azından RG-8X, sabit çalışmada RG-213 kablo kullanın.
3) Dinleme yapın. Başarılı QRP çalışmanın temeli bol bol dinlemek ve doğru istasyonu, doğru zamanda çağırmaktır. Bol dinleme sayesinde propagasyon şartlarını öğrenip, bunu lehinize kullanma imkanınız da olur. Sürekli CQ çekmek yerine, size güçlü gelen bir istasyonun QSO'su bittiğinde onu çağırmanız şansınızı artırır. Asla QSO ortasında çağırma yapmayın, QSO'nun bittiğinden emin olunca çağırın.
4) QRP çalışma frekanslarını kullanın. Bu frekanslar QRP çalışmaları için ayrıldığı için sizin düşük güçlü sinyalinizi duymak isteyen kişileri bulma şansınız daha yüksektir. 1.810, 3.560, 7.030, 10.106, 14.060, 18.096, 21.060, 24.906, 28.060 standart QRP frekansları dışında değişik QRP kuruluşlarının spesifik çağrı/etkinlik frekansları da vardır.
5) Çalışma prosedürlerine uyun. Önce dinleme yaparak karşı istasyonun nasıl bir çalışma yaptığını öğrenin ve ona göre hareket edin. Örneğin bazı istasyonlar QRP sohbet etmek isterler, onlarla kendiniz, cihazlarınız, antenleriniz konusunda güzel bir QSO yapabilirsiniz. Bazıları SOTA, COTA gibi aktivasyonlardadır ya da benim gibi değişik QRP kuruluşları üyesidir ve bunların özel yarışmalarına katılıyordur, prosedüre uygun davranıp karşılık vermeniz gerekebilir.
6) Güçlü istasyonlarla çalışın. S9 seviyesinde bir istasyonu duyduğunuzda aranızdaki propagasyonun iyi olduğunu, karşı tarafın verimli bir antene sahip olduğunu ve sizin S5 ve altı sinyalinizi duyabileceğini düşünerek onu çağırın.
7) Contestlere katılın. Uluslararası yarışmalarda herkes herkesle çalışıp puan toplamak isteğinde olduğu için büyük istasyonların işi bittiğinde size de sıra gelecektir.
8) QRP organizasyonlarına, forumlarına, email listelerine katılın. Buradaki paylaşımlarla bilginizi artırın. Örneğin:
Adventure Radio Society
www.arsqrp.blogspot.com QRP forum
www.eham.net/ehamforum/smf/index.php/board,23.0.htmlGQRP Club
www.gqrp.comQRP Amateur Radio Club International (ARCI)
www.qrparci.orgQRP-L e-mail reflector
www.mailman.qth.net/mailman/listinfo/qrp-lŞimdilik bu kadar, QRP konusundaki sorularınızı buradan sorabilirsiniz.
Unutmayın: Little is More...