Konu: FT8 kullanıcıları WSJT-X 2.0 geliyor

[TA4SO]

FT8 modu yaygınlaştıkça ihtiyaçlara göre de şekilleniyor ve yenilikler geliyor. Nobel ödüllü fizikçi K1JT Joe Taylor bir süredir farklı forumlarda bu yeniliklerin haberlerini veriyordu. Yakın bir zamanda ise WSJT-X programının beklenen 2.0 sürümünün aday versiyonları deneme amaçlı olarak kullanıcılara sunulmaya başladı. Bu yazıda, aşağıda adresini verdiğin orijinal belgenin ışığında gelen bu yenilikler ve değişikliklerden sizleri haberdar etmeye çalıştım. Umarım yararlı olur.
73 de TA4SO Şadan 

WSJT-X Sürüm 2.0 Yenilikler

Bu yazıdaki bilgiler https://physics.princeton.edu/pulsar/k1jt/New_Features_WSJT-X_2.0.txt adresindeki “New Features of WSJT-X 2.0” belgesinden alınmıştır.
Öncelikle belirtmek lazım ki bu sürümdeki yenilikler özellikle FT8 ve MSK144 modu için geliyor. En önemli değişiklik ise artık 77 bit bilgi iletimine geçilmesi. Bu sayede daha önce kullanılamayan bazı özel çağrı işaretleri, yarışma değiş tokuş bilgileri v.b. farklı mesajlarda gönderilebilecek. Bazen karşılaştığımız hatalı çözümlemeler (false decode) için döngüsel artıklık denetimleri (CRC) de FT8 için 12’den 14 bite, MSK144 için 8’den 13 bite yükseltilmiş. Bu değişikliklerin getirdiği özellikler ve kullanılabilecek özel QSO tipleri ise özet olarak aşağıdaki gibi:
1.   Kuzey Amerika (NA) VHF Yarışması (Contest) için grid ve /R (Rover) içeren çağrı işaretleri de dâhil olmak üzere tam ve şeffaf destek
2.   Avrupa (EU) VHF yarışması için 6 haneli grid bilgisi, /P (Portable) içeren çağrı işareti ve sıra numarası (serial no) değişimine olanak sağlanması
3.   ARRL Field Day için standart "6A SNJ" gibi grid bilgisi değiş tokuşu
4.   ARRL RTTY Roundup yarışması için “599 NY” veya “599 0071” gibi bilgi değiş tokuşu
5.   Bileşik (compound) ve standart olmayan çağrı işaretleri için (11 karaktere kadar) destek, Tip1 ve Tip2 ön ek (prefix), son ek (suffix) sınırlamalarına gerek yok
6.   71 bite kadar isteğe bağlı bilgi değişimi için özel bir "telemetri" mesaj formatı
7.   WSJT-X v1.9.1'de olduğu gibi FT8 DXpedition modunun tüm özellikleri devam ediyor
Bunlar yanında FT8 için çözme hassasiyeti az da olsa iyileştiriliyor ve yanlış çözümlemeler büyük oranda azaltılıyor. Fakat bant genişliği ve sembol oranlarında bir değişiklik yok. MSK 144 içinse yeni mesaj formatı nedeniyle çözümleme eşik seviyesi az da olsa yükseliyor.

PROGRAMDAKİ DİĞER GELİŞTİRMELER:

WSPR kod çözüsü artık 1dB kadar daha iyi çözümleme yeteneğine sahip. Çözümlenmiş mesajlar; daha önce çalışılmış çağrı işaretleri, grid bilgileri ve bant bazında DXCC istasyonlarına göre renklerle daha ayrıntılı olarak kodlanıyor. Bunun yanında çözülen istasyonun LOTW’ye geçen yıl içinde yükleme yapıp yapmadığını da renkli olarak gösteriyor ki bu DX takip edenler için güzel bir özellik.
WSJT-X 2.0,  JT4, JT9, JT65, QRA64, ISCAT, Echo veya FreqCal modlarından hiçbirinde ise önemli değişiklikler getirmiyor.
Beta-test ediciler için, ilk ve ikinci sürüm adayları (bunlar -rc1 ve -rc2 ekiyle isimlendiriliyor, NOT: şuan rc2 sürümü indirilip kurulabiliyor ) hem yeni FT8 protokolü hem de eski sürüm için alma (Rx) ve gönderme (Tx) yeteneklerine sahip olacaklar. Üçüncü sürüm adayı (-rc3) ile başlayarak ve WSJT-X 2.0'ın genel kullanıma hazır olduğunda, yalnızca yeni protokol desteklenecek. Buna karşılık, yeni MSK144 protokolü, eski olanı, geriye dönük uyumluluk olmaksızın baştan değiştiriyor. Havadaki karışıklığı en aza indirgemek için, kullanıcıların aşağıdaki sürüm ve geçerlilik sürelerine dikkat etmesi gerekiyor.
17 Eylül: -rc1 (31 Ekim’de sona eriyor)
15 Ekim: -rc2 (30 Kasım’da sona eriyor)
12 Kasım: -rc3 (31 Aralık'ta sona eriyor)
10 Aralık: GA WSJT-X 2.0'ın tam sürümü
Halihazırdaki FT8 kullanıcıları mesajları çözemeyebileceği için rahatsız etmemek amaçlı olarak WSJT_X 2.0 sürümünün yeni özelliklerinin 20m bandında 14.078 MHz ve 40m bandında 7.078 MHz frekanslarında test edilmesi geliştiriciler tarafından öneriliyor.
Yeni MSK144, bir WSJT-X v2.0 sürümü kullanan iki istasyon arasında QSO'lar için tamamen işlevsel durumda. MSK144, önceki program sürümleriyle geriye dönük olarak uyumlu değil. Bu nedenle, test dönemi boyunca (yani yaklaşık 17 Eylül ile 10 Aralık arasında) yeni MSK144 özelliklerini 50.380 MHz (IARU Bölge 1) veya 50.280 (Bölgeler 2 ve 3) üzerinde kullanması öneriliyor. Belirli bir düzenleme ile veya çoğu normal kullanıcı v2.0 sürümüne yükseltildikten sonra, MSK144 etkinliğinin 50.360 (Bölge 1) veya 50.260 (Bölgeler 2 ve 3) 'e geri taşınabilecek.
Tasarıma uygun olarak ,1 Ocak 2019'dan sonra tüm ilgili ARRL etkinlikleri ve Avrupa VHF yarışmaları için WSJT-X 2.0'ın kullanılabilir hale getirileceği belirtilmiş.
Yaklaşan ARRL yarışmalarının tarihleri ise şöyle
----------------------------------------
RTTY Roundup: 5-6 Ocak 2019
VHF Sweepstakes: 19-21 Ocak 2019

[TA4SO]

MESAJ FORMATLARI: Aşağıdaki tablo yeni FT8 ve MSK144 protokolleri tarafından desteklenen mesaj formatlarının örneklerini göstermekte. İlk sütunda gösterilen i3 ve n3 parametreleri  yazılımda büyük ve küçük 77 bit mesaj türlerini tanımlamak için kullanılmış.
----------------------------------------------------------------------------------
i3.n3     Örnek Mesajlar                             Yorumlar
----------------------------------------------------------------------------------
 0.0      TNX BOB 73 GL                                Serbest Mesaj
 0.1      K1ABC RR73; W9XYZ <KH1/KH7Z> -08       DXpedition Modu
 0.2      PA9XYZ 590003 IO91NP                         EU VHF Contest
 0.2      G4ABC/P R 570007 JO22DB                   EU VHF Contest
 0.3      K1ABC W9XYZ 6A WI                           ARRL Field Day
 0.3      W9XYZ K1ABC R 2B EMA                              ARRL Field Day
 0.5      123456789ABCDEF012                           Telemetri (71 bits, 18 hex digits)
 1.       CQ FD K1ABC FN42                             ARRL Field Day
 1.       CQ RU K1ABC FN42                             ARRL RTTY Roundup
 1.       CQ K1ABC FN42                   
 1.       CQ TEST K1ABC FN42                           NA VHF Contest
 1.       CQ TEST K1ABC/R FN42                               NA VHF Contest
 1.       K1ABC W9XYZ EN37                 
 1.       K1ABC W9XYZ -09                 
 1.       K1ABC W9XYZ R-17                 
 1.       K1ABC W9XYZ RRR
 1.       K1ABC W9XYZ 73                   
 1.       K1ABC W9XYZ RR73                 
 1.       K1ABC/R W9XYZ EN37                                 NA VHF Contest             
 1.       K1ABC W9XYZ/R RR73                                  NA VHF Contest
 1.       K1ABC/R W9XYZ/R RR73                              NA VHF Contest
 1.       <PJ4/K1ABC> W9XYZ                            Bileşik Çağrı İşareti
 1.       W9XYZ <PJ4/K1ABC> 73                              Bileşik Çağrı İşareti
 1.       W9XYZ <YW18FIFA> -13                              Standart Olmayan Çağrı İşareti
 1.       <YW18FIFA> W9XYZ R+02                     Standart Olmayan Çağrı İşareti
 1.       W9XYZ <YW18FIFA> RRR                      Standart Olmayan Çağrı İşareti
 1.       <YW18FIFA> W9XYZ RR73                     Standart Olmayan Çağrı İşareti
 2.       CQ G4ABC/P IO91                              EU VHF contest
 2.       G4ABC/P PA9XYZ JO22                          EU VHF contest
 2.       PA9XYZ G4ABC/P RR73                          EU VHF contest
 3.       K1ABC KA0DEF 559 MO                              ARRL RTTY Roundup
 3.       K1ABC W9XYZ 579 WI                           ARRL RTTY Roundup
 3.       KA1ABC G3AAA 529 0013                             ARRL RTTY Roundup
 3.       TU; KA0DEF K1ABC R 569 MA                 ARRL RTTY Roundup
 3.       TU; K1ABC G3AAA R 559 0194                ARRL RTTY Roundup
 3.       W9XYZ K1ABC R 589 MA                              ARRL RTTY Roundup
 4.       CQ PJ4/K1ABC
 4.       CQ YW18FIFA                                  Standart Olmayan Çağrı İşareti
 4.       <KA1ABC> YW18FIFA RR73                   Standart Olmayan Çağrı İşareti
 4.       <W9XYZ> PJ4/K1ABC RRR                     Standart Olmayan Çağrı İşareti
 4.       <W9XYZ> YW18FIFA                             Standart Olmayan Çağrı İşareti
 4.       <W9XYZ> YW18FIFA 73                               Standart Olmayan Çağrı İşareti
 4.       PJ4/K1ABC <W9XYZ>                            Standart Olmayan Çağrı İşareti
 4.       PJ4/K1ABC <W9XYZ> 73                              Standart Olmayan Çağrı İşareti
 4.       YW18FIFA <W9XYZ> RRR                      Standart Olmayan Çağrı İşareti
Yukarıdaki listede, köşeli parantez içine alınmış çağrılar (örneğin, <PJ4 / K1ABC>, <YW18FIFA>) karma (hash) kodlar olarak iletilmektedir. Bu kod karşı alıcı tarafta parantezler olmadan doğru şekilde görüntülenecektir. Aksi halde, alıcı yazılım <...> gösterecektir. Karma çarpışmalar mümkündür, ancak nadir olmalı ve belirli bir QSO için son derece nadir olmalıdır.
Yeni 77 bit formatlarından yararlanan bazı minimal QSO mesajları aşağıda gösterilmiştir. QSO 1 ve 2 modeli eski FT8 ve MSK144 protokolleri tarafından kullanılanlarla aynıdır ve QSO 3, mevcut FT8 DXpedition Modu ile aynıdır. Eski protokollerle QSOs 4'ten 9'a mümkün değildir.

[TA4SO]

ÖRNEK QSO’LAR:
----------------------------------------------------------------------------------
1. Standart QSO
----------------------------------------------------------------------------------
CQ K1ABC FN42
                                   K1ABC W9XYZ EN37
W9XYZ K1ABC -11
                                   K1ABC W9XYZ R-09
W9XYZ K1ABC RRR
                                   K1ABC W9XYZ 73

----------------------------------------------------------------------------------
2. Kısa QSO
----------------------------------------------------------------------------------
CQ K1ABC FN42
                                   K1ABC W9XYZ -09
W9XYZ K1ABC R-11
                                   K1ABC W9XYZ RR73
W9XYZ K1ABC 73

----------------------------------------------------------------------------------
3. FT8 DXpedition Modu
----------------------------------------------------------------------------------
CQ KH1/KH7Z
                                   KH7Z K1ABC FN42
K1ABC KH7Z -12
                                   KH7Z K1ABC R-14
               KH7Z W9XYZ EN37
               ... olası diğer çağrılar ...
K1ABC RR73; W9XYZ <KH1/KH7Z> -08

----------------------------------------------------------------------------------
4. ARRL Field Day
----------------------------------------------------------------------------------
CQ FD K1ABC FN42
                                   K1ABC W9XYZ 6A WI
W9XYZ K1ABC R 2B EMA
                                   K1ABC W9XYZ RR73

----------------------------------------------------------------------------------
5. ARRL VHF Contests
----------------------------------------------------------------------------------
CQ TEST K1ABC/R FN42                                         "/R" is optional
                                   K1ABC/R W9XYZ EN37        on either callsign
W9XYZ K1ABC/R R FN42
                                   K1ABC/R W9XYZ RR73

----------------------------------------------------------------------------------
6. ARRL RTTY Roundup
----------------------------------------------------------------------------------
CQ TEST K1ABC FN42
                                   K1ABC W9XYZ 579 WI
W9XYZ K1ABC R 589 MA
                                   K1ABC KA0DEF 559 MO
TU; KA0DEF K1ABC R 569 MA
                                   KA1ABC G3AAA 529 0013
TU; G3AAA K1ABC R 559 MA

----------------------------------------------------------------------------------
7. EU VHF Contest
----------------------------------------------------------------------------------
CQ TEST G4ABC/P IO91                                         "/P" is optional 
                                   G4ABC/P PA9XYZ JO22       on either callsign
PA9XYZ 590003 IO91NP
                                   G4ABC/P R 570007 JO22DB
PA9XYZ G4ABC/P RR73

----------------------------------------------------------------------------------
8. Bileşik ve standart dışı çağrı işaretli istasyon çağırıyor (CQ)
----------------------------------------------------------------------------------
CQ PJ4/K1ABC
                                   PJ4/K1ABC <W9XYZ>
W9XYZ <PJ4/K1ABC> -11
                                   <PJ4/K1ABC> W9XYZ R-09
<W9XYZ> PJ4/K1ABC RRR
                                   PJ4/K1ABC <W9XYZ> 73

----------------------------------------------------------------------------------
9. Bileşik ve standart dışı çağrı işaretli istasyon çağırıya cevap veriyor
----------------------------------------------------------------------------------
CQ W9XYZ EN37
                                   <W9XYZ> YW18FIFA
<YW18FIFA> W9XYZ -11
                                   W9XYZ <YW18FIFA> R-09
YW18FIFA <W9XYZ> RRR
                                   <W9XYZ> YW18FIFA 73
----------------------------------------------------------------------------------

[TA4RC]

Bilgilendirme için teşekkür ederim.

[TA3EP]

Elinize sağlık Şadan hocam, çok teşekkürler, 73.

[TA4CS]

Teşekkürler bilgi için 73

[TA1CX]

Teşekkürler yükledim

Discovery cihazımdan Tapatalk kullanılarak gönderildi

[TA3MHA]

Şadan hocam elinize dilinize sağlık. Çok sade ve açıklayıcı olmuş. Teşekkür ederim.
73 de TA3MHA Ateş