İsa Bey,
Alıcılarımızdan çıkan sesin içerisinde, hem gönderdiğimiz sinyalin kendisi, hem gürültü, hem de distorsiyon (sesteki bozulma) bulunur. Çeşitli yollarla bu üçlünün içerisindeki sinyal ayrılır. Sinyal ayrılınca geriye gürültü ve distorsiyon kalır. Sesin içerisindeki bu üç bileşenin seviyesi ile, geriye kalan iki bileşenin toplam seviyesi birbirine bölünür, bu değerin logaritması alınır ve 10 ile çarpılır. Çıkan dB cinsinden bir değerdir. Giriş sinyal kuvvetini değiştirerek bu değeri 12dB 'e getirdiğimizde mikrovolt cinsinden okuduğumuz giriş sinyal değeri bu alıcının hassasiyetini verir. Buradaki 12dB değeri standart olarak kabul edilmiştir.
12dB SINAD'daki giriş değeri ne kadar düşük ise, alıcı o kadar hassas demektir. Yani 12dB SINAD'a 0,20 mikrovolt'da ulaşan bir alıcı, 0,25 mikrovolt'da ulaşan alıcıya göre daha hassas demektir. SINAD değerini ölçmek için bu iş için yapılmış cihazlar ile sinyal jeneratörü kullanılır.
Alıcı hassasiyetinin başka ölçüm yöntemleri ve birimleri de vardır. En basit ölçülebilecek olan SESSİZLİK (quieting) ölçümüdür. Çıkış seviyesi ayarlanabilir bir RF sinyal jeneratörü ile birlikte AC voltmetre kullanarak bu ölçümü yapabiliriz.
Cihazın anten girişine sinyal jeneratörü bağlanır. Hoparlöre paralel olarak AC voltmetre bağlanır. Sinyal jeneratöründen sinyal çıkışı olmadığı durumda, cihazın ses potansiyometresi yarıdan fazla açık olmak şartı ile, AC voltmetrede uygun bir değer görecek şekilde ayarlanır. Mesela 1 Volt olsun. Daha sonra RF jeneratör ile sinyal verilir ve artırılmaya başlanır. Ölçtüğümüz AC gerilim değeri 0,1 Volt'a düştüğünde durulur. Yani ilk ölçtüğümüz değerin onda birine düşünce durulur. (Eğer dB skalası olan bir AC voltmetremiz ar ise ilk ölçülen değerden 20 dB aşağıya düşünce durulur) RF jeneratöründeki değer okunur. Bu değer alıcımızın hassasiyeti konusunda bilgi verir. VHF ve UHF cihazlarda kabul edilen ortalama seviye 0,35 mikrovolt'dur.
Elimizde bir RF generatör var. Çıkışını ayarlayabiliyoruz fakat seviyesini bilmiyoruz. Bir de AC voltmetre var. Ben elimdeki bu cihazları kullanarakiki alıcının alma hassasiyetlerini karşılaştırabilir miyim? Evet karşılaştırabilirsiniz.
Birinci alıcınıza RF jeneratörünü bağlayın. Hoparlör çıkışına AC voltmetreyi bağlayın. Sinyal jeneratöründen sinyal çıkışı olmadığı durumda, cihazın ses potansiyometresi yarıdan fazla açık olmak şartı ile, AC voltmetrede uygun bir değer görecek şekilde ayarlayın. Mesela 1 Volt olsun. Daha sonra RF jeneratörünü açın. AC voltmetrede ilk değerin onda birini görecek kadar RF seviyesini artırın. Bu durumda ölçtüğünüz AC volt değerini not edin. RF çıkış seviyesini bu noktada bırakın. Daha sonra birinci cihazı RF jeneratörden ve AC voltmetreden ayırın.
İkinci cihazın hoparlör çıkışını AC voltmetreye bağlayın. Sinyal jeneratöründen sinyal çıkışı olmadığı durumda, cihazın ses potansiyometresi yarıdan fazla açık olmak şartı ile, AC voltmetrede bir önceki cihazda ölçtüğünüz ilk değeri görecek şekilde ayarlayın. Daha sonra AYARINI DEĞİŞTİRMEDİĞİNİZ RF jeneratörü ikinci cihazın girişine bağlayın. Bu durumda ölçtüğünüz AC volt değerini not edin.
Not ettiğiniz değerlerden hangisi daha küçük ise, o alıcı cihazının hassasiyeti daha iyidir.
73
Bilal Ekmekci, TA8A
adresine e-posta gönderebilirsiniz.