Murat Bey,
İlginiz için teşekkür ederim. Daha önce bu konuda epey çalışmıştık. Rahmetli İrfan Kozan (TA8EN, TA8O) hocamın bu çalışmalarda emeği çok büyük. Hiç üşenmeden onlarca toroid sarmıştı. Allah rahmet eylesin.
Bu farkı görmek için biraz daha detaylı ölçüm yapmak gerekir. Aşağıda bir ölçüm resmi bulunmaktadır. (Üzerine tıklarsanız daha büyük görebilirsiniz.) Şimdilik yalnızca iki çizgiye odaklanacağım. Pembe ve mavi. 4:1 toroidin her iki ucuna 50 şer ohm takılıp ölçümler yapılmıştır.
Pembe olan çizgi, 200 ohm görmemiz gereken, oranın 4 olduğu taraftaki empedans çizgisidir. Mavi olan çizgi ise 12,5 ohm görmemiz gereken oranın 1 olduğu taraftaki empedans çizgisidir. Oranın 1 olduğu tarafa 50 ohm takıp, oranın 4 olduğu taraftan ölçersek 200 ohm görmemiz gerekir. Oranın 4 olduğu tarafa 50 ohm takıp oranın 1 olduğu taraftan ölçersek 12,5 ohm görmemiz gerekir.
Pembe olan iz, testler sırasında kullandığımız 50 ohm yükün balunun oranı 1 olan girişine bağlandığındaki durumunun 4 oranlı tarafından ölçümünü göstermektedir. Yani 50 ohm dört ile çarpılıp 200 ohm civarı bir değer görülüyor. Frekansa ve 200 ohma göre maksimum değişim %2 oluyor. Mavi iz ise 50 ohm yükün 4 oranlı çıkışına takılıp, 1 oranlı girişinden ölçümünü göstermektedir. Yani 50 ohm dörde bölünüyor ve 12,5 ohm civarında bir değer elde edilmesi bekleniyor. Buradaki değişim ise 12,5 ohma göre çok fazla. %236 (Yüzde ikiyüzotuzaltı) Bu sonuç ise şunu kanıtlıyor. Balunların 1:4 1:6 gibi söylenmesi ve anılması yanlış. Eğer böyle olsaydı 12,5 ohm civarında olması gereken mavi çizginin %234 oynamaması gerekmekteydi. Balunların 1:4 !:6 olarak anılması yerine, 50:200, 50:300 gibi giriş çıkış empedansları ile anılması daha doğru olmaktadır.
Farklı bir açıdan anlatırsak, 1:4 balunun 4 oranlı çıkışına 50 ohm bağladığımızda, 1 oranlı girişinden hep 12,5 ohm'a yakın bir değer görmemiz gerekirdi. Ama göremiyoruz. Eğer 50 ohm yükü doğru olan tarafa takarsak ancak o zaman diğer uçtan neredeyse 200 ohma çok yakın değerler okuyabilmekteyiz. Yani 50/200 ohm olarak yapılmış bir balunu 25/100 veya 75/300 olarak kullanamayız. Eğer bizim 1:4 oranlı fakat giriş empedansı 100 ohm olan bir baluna ihtiyacımız var ise bu balunu sıfırdan tasarlamamız gerekir. Nasıl olsa oran aynı diye herhangi bir 1:4 balunu kullanamayız.
1:4 balunun oranı 4 olan tarafına 50 ohm takıp VNA ile oranı 1 olan tarafından ölçebilirseniz bu farkı görebilirsiniz diye düşünüyorum.
Sağlıcakla kalınız. 73
Bilal Ekmekci, TA8A
Not:
Bu ölçümlerde kullanılan balunun özellikleri:
Toroid:Bir ara piyasada bol bulunan pembe toroid.
Kullanılan tel: 1.2 mm bakır emaye tel.
Teller arasındaki aralık: 1.2 mm misina ile sağlanmıştır.
Sarım sayısı: 5 tur.
adresine e-posta gönderebilirsiniz.