Konu: Osilator

[TA1CD]

Merhaba,
Aşağıda resmini eklediğim devreye colpitts osilator diyebilir miyiz? Denemelerimden edindiğim sonuçlara göre C2 olarak gösterilen kondansatörün devredeki önemi büyük olmalı. Bu devrede ilave olarak beyz ile emitör arasında bir kondansatör olsa iş farklı olacaktı. Belkide bu eksik kapasite transistorun elemanları arasındaki kapasite. Neyse, bu osilatör tipi için bilgi veya  bilgi edinebileceğim bir link beni sevindirecektir.
recep

[TA1CH]

beyz ile emiter arasına kondansatör koymayınca osilasyon yaprıtıramamıştım   bu devre osilasyon  yapıyormu  73

[TA1CD]

Evet. Bu tür osilatörleri eski lambalı transmitter' larda görüyordum. Çalışmaz diyerek hiç denememiştim. Ama çalışıyor. Kristal frekansı ile c2 arasında bir ilişki olmalı ama nedir bilmiyorum. c2 yüksek tutulursa osilasyon sorunsuz oluyor. Kafadan atmakla olmaz deyip işin bana yetecek kadarıyla teorisini öğrenmek istiyorum. Sabırla yardımsever arkadaşları bekliyorum. Hep birlikte öğreneceğiz inşallah.

[TA3IHD]

Teorisini tam bilmiyorum, ancak, bildlğim kadarıyla emitörde RF birikmemesi lazım. Emitördeki RF nin sürekli şaseye aktarılması lazım. Bu olay kondansatör ile sağlanıyor.

Ekteki devre klasik bir transiatörlü bir devre, ancak anten kuvvetlendiricisi olarak ben geliştirdim. Çok verimli bir HF anten kuvvetlendiricisi. Bu devreye kristal veya bobin takınca osilatör oluyor. Burada denemelerimde emitöre beğlı en verimli kondansatör üzerindeki kondansatör.  73...

[TA1CD]

Merhaba,

Bu devre geniş bandlı bir amplifikator devresi ve söylediğiniz gibi kazancı yüksek olmalı. Kazancı belirleyen de emitorde bulunan kondansator. Kazanç yüksek olunca devre elemanlarında mevcut olan ve montajdan kaynaklanan küçük kapasiteler geri beslemeyi sağladığı zaman osilasyon başlıyor. Ender de olsa bu osilator tipi kullanıldığına göre tesadüf eseri seçilen devre elemanları ve yanlış montaj şeklinde bir açıklaması olmamalı.  Her osilatörün olmazsa olmazı kazancı 1'in üzerinde amp. ve geri beslemedir. Ben hala bu geri beslemenin nasıl ve neden olduğunu bulamadım. Araştırıyoruz.

72,
recep

[TA3EP]

Merhabalar.
Bu şemaya göre, L1 in alt ucundan beyze 10K direnç ile bir geri besleme var gibi gözüküyor. (L1 in alt ucu şase değil)

[TA8A]

Recep Amca,

Bu devre Colpits mantığına uymuyor. Colpits osilatörlerde geri besleme, sinyalin iki kondansatör kullanılarak bölünüp alınması ile yapılıyor. http://en.wikipedia.org/wiki/Colpitts_oscillator adresinde örnek temel şemalar bulunmaktadır. (Hartley osilatörde de bu bölme işlemi, bobinden orta uç çıkarılarak yapılmaktadır.)

Şemadaki geri beslemeyi Ahmet Mete bey söylemiş. Aslında şemadaki + beslemeye giden 220 ohm direnci ve tank devresini 10K direnç ile birlikte yukarı çevirirseniz şema biraz daha açık hale geliyor.

www.bgaudioclub.org/uploads/docs/Crystal_Oscillator_Circuits_Krieger_Matthys.pdf adresinde kristal osilatörlerle ilgili güzel bir doküman bulunmaktadır. Faydalı olacağını umuyorum.

İyi çalışmalar diliyorum.

73

Bilal Ekmekci, TA8A

[TA1CD]

Merhaba,

Geri beslemenin dirençler ile olmadığına eminim. Hocam döküman için çok teşekkürler.  Bu tip osilatorlere örnek olarak ne verebilirim diye biraz araştırdım. Genellikle lambalı devrelerde kullanılmış. Transistorlu olarak birbirinin benzeri bir tek çalışma var. 
72,

 

[TA3ALS]

Merhabalar,
Oradaki kristal çoğu osilator devresinin aksine seri rezonans frekansında ve geri besleme yolu üzerinde kullanılmış. Beyz ile kollektör arasındaki faz farkının 180 derece olması gerekli. Bu faz farkı ise rezonans devresinin (AC olarak) diğer ucunda yani şasede elde edilir. Eğer şaseden beyz ucuna kollektordeki tank devresinin frekansı ile aynı olan bir kristal(yani filtre) koyarsak osilator çalışır...
Selamlar...

[TA3ALS]

Yazdığım yazıyı tekrar okuyunca anlatım hatasına düştüğümü farkettim. Beyz ile kollektor arasındaki faz farkı  zaten 180 derecedir. Osilasyon ise aynı fazda(360 derece) geribesleme yapılırsa sağlanabilir. Devrede de bu yüzden şaseden yapılmış.

[TA8A]

Recep Amca,

İlk mesajınızdaki şemayı biraz açmak istiyorum.

Bu şemadaki osilatör devresinde geri besleme 10K direnç ile yapılmaktadır. 10 K.lık bu direnç, tank devresini + hatta bağlayan 220 ohm'luk direnç üzerinde düşen gerilimi transistörün beyzine aktarır. Geri besleme bu şekilde sağlanır. 

Eğer siz bu şemayı yapar ve kristali takmaz iseniz, devre L1, C1 tank devresinin frekansında çalışır. C1 ile oynayarak frekansı kaydırırsınız. Kristali taktığınız zaman, osilasyon kristalin frekansına gelir. C1 ile ayarlayarak osilatörün frekansına geldiğinizde çıkış genliği artar. İster kristal takılı olsun, isterse kristal takılı olmasın, devre osilasyon yaparken 10K geri besleme direncini çıkarırsanız osilasyon kesilir.

Transistörün emiterinde bulunan 220 ohm direnç transistörün DC şartlarını sağlamaktadır. Emitere bağlı C2 kondansatörünü ise AC şartlarda devreye girerek, emiterin daha çok şaseye gitmesini sağlamaktadır.

Eğer siz 10K lık geri besleme direncini 220 ohm luk dirence değil de doğrudan + hattına bağlarsanız, devre amplifikatör olarak çalışır. Kazancı da 1 den yüksek olacaktır.

73

Bilal Ekmekci, TA8A

[TA1CD]

Merhaba
Bilal Abi, 10k direnci çıkardığımızda devre amplifikator özelliğini yitirmez mi? Bana göre beyz e bağlı 4,7k direnç transistoru kesime götürecektir. Bu durum osilasyonun olmasını zaten imkansız hale getirir. Bildiğimden değil ama beyz polarmasını sağlayan direnç ile geri besleme benim aklıma pek yatmadı. Ki öyle olsa bile 10k direncin vcc tarafındaki nf boyutundaki kondansator  geri beslemeyi engelleyecektir diye düşünüyorum.

recep

[TA3ALS]

Devre miller osilatör olarak anılıyormuş.

[TA8A]

Recep Amca,

Transistörü bir iletimde, bir kesimde düşündüğünüzde, aslında emiterin de yerinde durmadığı görülüyor. 10 K.nın 01.uF ye bağlı ucunun bu kondansatör sebebiyle yerinde çakılı olması ile emiterin yerinde durmaması da geri besleme yaratır. Beyz emiter arasındaki akımın iletim ve kesimde farklılık gösterir.

Aslında devreyi yapıp bakmak lazım.

Ali Şahin Bey'in bahsettiği miller osilatörleri yukarıdaki mesajımda verdiğim linkteki dökümanda var. Karşılaştırıp olayı detayıyla öğrenmek lazım. Yani önce osilatörü yapıp ne olduğuna bakacağım, sonra da biraz ders çalışacağım.

Sağlıcakla kalınız.

73

Bilal Ekmekci, TA8A

[TA1CD]

Merhaba
İşi çözdüm demeyi çok isterdim.  Çözülmedi ama deneyler sonunda çok şey öğrendim.  Kollektör de rezonanslı veya alelade bir şok bobini olsa da oluyor  olmasa da. Bobin yerine direnç de takılsa farketmiyor. Çıkışa LPF konsa da olur konmasa da. Her türlü çalışıyor. Sanki kristal, kristal değil de bir osilatör. Devremiz de bu osilatörün sinyalini yükseltiyor gibi :)  devre çalışırken kollektor beyz arasına bir kapasite ekledim. sinyal az da olsa arttı. Bunu çıkarıp emitor beyz arasına taktım, sonuç yine aynı oldu. geri besleme varsa transistorun jenksiyonları arasındaki kaçak kapasite ile olduğuna kendimi inandırıp işi bitirdim. Umarım gereksiz bilgilerle kimsenin kafasını şişirmemişimdir.

72,
ta1cd

 

[TA3ALS]

Bende test ettim. Osilaskop  ve spectrum  görüntüsü ekte.
Sonuç olarak beğenmediğimi söyleyebilirim. İkinci Harmoniğin genliği esas sinyalden daha yüksek. Ve kesinlikle kolpits osilatörler kadar kararlı çalışmadı.
Selamlar...

[TA1MD]

Emin olmamakla birlikte, son verilen devrede feedback'i transistörün base akımı sağlıyor diye biliyorum. CE akımı arttıkça base'den çekilen akım artacak ve gerilim düşecek, dolayısıyla transistör kesime gidecek bu durumda da base gerilimi artacak ve tekrar iletime gidecek. bu sebeple mosfetler ile bu tarz osilatörler yapılamıyor, onlarda harici geri besleme şart diye biliyorum.

[TA3IHD]

Arkadaşlar,

Yaptığım 2 adet PLL devrede ürettiğim sinyal 3000-2800 Khz arası.  İkiside birebir aynı ve bu sinyali üretiyorlar.

Sorum şu: Sinyal çıkışlarına "Osilaskp la "  baktığımda Birisinin çıkış görüntüsü üstteki birinci resimdeki gibi. Yani sinüsoidal dalganın bir tarafında aynen birinci resimdaki gibi bir kıvrıntı var. Bunu gidermek için çıkışa frekansla rezonansa gelecek bobin koyduğumda bu kıvrıklığın %70 azaldığını gördüm.

İkinci yaptığım PLL de ise çıkış sinyali olağanüstü kusursuz bir sinüsoidal dalga.

Acaba bu kıvrıntının sebebi nedir?  73..