Amatörler, bilim ve teknolojiye katkı sağlıyor
Esra ÖZKAN (özel)
BİLİM ve Teknoloji alanında yaptıkları araştırmalar ve sağladıkları katkılarıyla adından bahsettiren Ankara merkezli “Amatör Uydu Teknolojileri Derneği”,(TAMSAT), şimdilerde 2012'nin sonuna doğru uzaya gönderilmesi planlanan "Cubesat" sınıfı uydularından “3USAT” ta yer alacak olan amatör haberleşme ve kontrol modülleri üzerinde çalışmalar yapıyor.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTU) ve TÜRKSAT A.Ş. tarafından yakın geçmişte imzalanan bir anlaşma ile üretilmekte olan “3USAT” uydusunun, amatörler arasındaki haberleşmeyi sağlayacak transponder modülünün iki ayrı tip olarak tamamlanmak üzere olduğunu açıklayan TAMSAT Derneği Başkanı Tahir Dengiz, "İki yıl önce yurdumuzun dört bir köşesinden 19 arkadaşımızla birlikte kurduğumuz TAMSAT bu gün 56 üyesi ile hızla arge çalışmalarını sürdürüyor.”; diyerek bu çalışmalar kapsamında geliştirilen ve “uçuş bilgisayarı” olarak bilinen dahili kontrol birimi (IHU) nin, ITÜ Uzay Laboratuarında yapılan uzay şartlarına uygunluk testlerini başarı ile geçtiğini sırada diğer modüllerin bulunduğunu bildirdi.
Her biri farklı meslekten ve bu işi hobi ve araştırma amaçlı yapan Telsiz ve Radyo Amatörleri, hiçbir maddi kazanç kaygısı gözetmeksizin, evlerine veya araçlarında kendi imkânlarıyla kurdukları istasyonlardan tüm dünya amatörleri ile haberleşebiliyorlar. Bu çalışmalarda uzayda dolaşan amatör uyduları da kullanan Türk Amatörler, artık diğer ülkelere ait uydularla birlikte Türk yapımı uyduları da kullanabilecek. TAMSAT Derneği geliştirdiği telemetre, sensörler, uçuş bilgisayarı(IHU), transponder, beacon ve diğer faydalı yük modüllerin tüm Türk araştırmacılar ve arge kuruluşlarının kullanımına sunulmasıyla uzay şartlarını kendi sistemleri ile daha yakından incelemelerine olanak sağlanabilecek.
Dünyada haberleşme alanındaki birçok yeniliğin, telsiz ve radyo amatörlerinin çalışmaları sayesinde bulunduğunu belirten Dengiz, yasal altyapısının 1985 de tamamlanmasından itibaren Türkiye'de çalışmalara başlayabildiklerini belirtti. Bugün Türkiye'de lisanslı telsiz ve radyo amatörleri sayısının yaklaşık 10 bin kadar olduğunu belirten Dengiz, "Herkes aktif çalışmıyor. Bugün aktif olarak tanımlayabileceğim, Radyo amatörlüğünün herhangi bir konusunda çalışma yapan, cihaz üreten, uluslar arası haberleşmeye katkıda bulunanların sayısı 300-500 arasındadır" diye konuştu.
Uzaya gitmeye hazırız
Amatörlerin, 60-70 yıl kadar önce "dünyanın etrafında dolaşan bir uydu olsa da amatörler o uydu yardımıyla birbiriyle görüşebilseler" diye düşündüklerini ifade eden Dengiz, Dünya amatörlerinin çok basit uydular hazırlayarak uzaya gönderdiklerini ve bunlardan bazılarının halen çalışmaya devam ettiğini; yıllar içerisinde uzayda dolaşan amatör uyduların sayısının arttığını belirtti. Dengiz sözlerine devamla; “Türk Amatörlerinin iki yıldır hızla ve özveri ile yaptıkları çalışmalar sonunda ‘Artık uzaya gitmeye hazırız’ diyebileceğimiz noktaya geldik. Neredeyse her gün, uydu modüllerimiz ile ilgili çalışmalarımızı internet desteği veya telekonferans yardımı ile görüşerek bilime ve teknolojiye katkı sağlayacak modülleri geliştiriyoruz. Uzay şartlarında yoğunlukla rastlanan radyasyonun devrelere olan etkilerine ait araştırma çalışmalarımızın sonuçlarını uygulamalarımızda değerlendirmekteyiz. Geliştirdiğimiz tüm devreler ve ürünler TAMSAT’ın kendi özgün üretimidir." dedi.
İlk kez, İstanbul Teknik Üniversitesi’nin TÜRKSAT A.Ş. ile birlikte yaptıkları 3USAT uydusunda çalışacak olan modüllerinin, yepyeni çalışmaların önünü de açmış olacağını belirten Dengiz; çalışmalarının sadece modül geliştirmekle sınırlı kalmadığını belirterek şöyle konuştu:
"Yakın Uzay ile ilgili yani 35-40 Km yükseklikte planladığımız çalışmalarımız var. Bu amaçla hazırladığımız balon ve üzerindeki haberleşme sistemimiz hem geliştirdiğimiz sistemlere deneme platformu olacak hem de gençlerimize güzel bir uygulama eğitimi olanağı sağlayacak. İkinci olarak Uzaya sinyal gönderme projemiz var. Belki bir canlı duyar da geri dönüş yapar diye bekleyeceğiz. Çok düşük frekanslarda (VLF) uzayın derinliklerini dinleyen ve sinyalleri işleme yeteneğine sahip gençlerimiz yetişiyor. Dünyada benzer amaçla yapılan bir çok çalışmaya bir katkı olacak bu çalışmalarımız. Bir üçüncü proje olarak gençlerimizin, uzay şartlarının bir çoğunun benzetim yoluyla oluşturulduğu alanda, ay ve mars yüzeyinde yapılanlara benzer operasyonları yapabileceği bir alan üzerinde, kendi ürettikleri uzaktan yönetilen robot araçları geliştirdikleri çalışmayı belirtebilirim. Daha bir çok projenin arasında bizce en önemli olanı gençlerin yarışmalar, eğitimler ve seminerler yardımı ile bu teknik çalışmalara yönlendirilmesidir ki; Türk gençlerinin zeka ve becerilerinin neler yapabileceğini ancak böyle görebiliriz.”
“Bir de ilerde uzaya göndereceğimiz gerçek devrelerle, Cubesat tipinde hazırlanan ve henüz üzerinde çalışılan TAMSAT adında uydunun masaüstü modeli var. İçerisinde bizim geliştirdiğimiz devrelerin yer aldığı bu gerçek boyutlu model her geçen gün daha da kalabalıklaşıyor. İTÜ Laboratuarlarının testinden de geçen her modül uzayda dolaşıma çıkmayı hakediyor.”
//KUTU
Türkiye, 5 Kıtadan 26 ülke arasında
DENGİZ, Ülkemizde uydusunu yapıp da uzaya gönderen amatör bir ekip olmadığı için; radyo amatörleri olarak iki yıl önce bir araya gelip TAMSAT'ı kurduklarını söyledi. Derneğin adındaki "TA"nın Türkiye'nin amatörler dünyasındaki ön eki olduğundan bahseden Dengiz, uluslar arası alanda kullandılları isimlerinin ise Türkiyedeki “Amateur Satellite Organisation” un kısa şekli olan AMSAT-TR olduğunu belirtti.
Dengiz, “AMSAT”ı, "Dünyadaki 5 kıtada, 26 ülkede kurulmuş bulunan, birbirinden bağımsız, amatör radyo uyduları yapımında aktif, ilgili, amatör uydu vasıtasıyla birbirleri ile haberleşmek ve uzaydan gelen telemetre verilerini kullanarak bilimsel araştırma yapmak isteyen birçok radyo amatörü ve bilim adamı tarafından oluşturulan, gruplar" olarak tanımladı.
Dengiz, son olarak şunları söyledi: "Radyo Amatörlüğü; sadece haberleşme ve araştırma değildir. Zor günlere de gençleri hazırlayan bir hobidir bizimki... Depremde, afetlerde, olağanüstü hallerde haberleşmeyi kesintisiz sağlaybilen yegane ekiptir radyo amatörleri. Asıl amacımız afet haberleşmesi değildir; ancak bizden destek istendiği takdirde de her an yardıma hazır olduğumuz bilinmelidir."
