Kıymetli Arkadaşlar,
Yukarıdaki grafiklerde 2 dB'e yakın bir kayıp görmektesiniz. Toroidlerin bu kadar kaybı yoktur. Bu görünen kayıp, test yönteminden kaynaklanmaktadır. Sebebi ise test sırasında farklı empedanslar kullanıldığında Voltage Damping diye bir şey oluyormuş. (Tam emin değilim) Ondan kaynaklanıyor. 50 ohm 200 ohm ölçmede birlikte kullanıldığında 1.94 dB kadar bir voltage damping'den bahsediliyor. Bu kadar düzeltme yapınca kayıplar makul seviyeye geliyor. Bu durumda, siyah amerikan toroid'de kayıp neredeyse sıfıra yakın. Pembe toroidde ise maximum 0.07 dB'e kadar çıkıyor. Aslında bu da çok küçük bir rakam. Bundan yola çıkarak hesaplarsak. Yani dB=20 log P1/P2 formülünü kullanırsak kayıp 1000 Watt'da 8 Watt gibi çıkıyor. Emin olmak için iki tane 1:4 balunu arka arkaya bağlayarak test yaptım. iki balunun toplam kaybı en fazla 0,67 dB çıktı. Aşağıdaki grafikten görebilirsiniz. Kaybı aynı formülle Watt cinsinden hesaplarsak bu defa 100 Watt'a 4 Watt gibi çıkıyor. TA8J Yücel Bey ile TA8E Şevket hocamın Wattmetre kullanarak yaptığı testlerde de buna yakın bir sonuç çıkmış.
Pembe toroidde ve siyah toroidde empedansın yüksek frekanslara doğru düştüğü görülmektedir. (200 ohm çizgisi, pembe renkli iz) Bu durumda bir test yaptık. TA8EN İrfan hocama rica ettim ve bir tane pembe toroidle 5 tur sardı. Onun grafiği de ilk mesajlarımda var. Bu durumda 200 ohm çizgisi biraz daha düzeldi ve yukarı frekanslarda empedans düşmedi. 5,5 (Beşbuçuk) tur sarılabilirse daha uygun bir balun elde etmiş olacağız. TA8EN İrfan hocama "Hocam bir tane de beşbuçuk turluk balun sarsan da denesek" diye söyledim. Bana garip garip baktı.
Pembe ve mavi empedans çizgilerine gelirsek. Pembe olan 200 ohm, mavi olan ise 12,5 ohm izidir. Pembe olan iz, testler sırasında kullandığımız 50 ohm yükün balunun oranı 1 olan girişine bağlandığındaki durumunun 4 oranlı tarafından ölçümünü göstermektedir. Yani 50 ohm dört ile çarpılıp 200 ohm civarı bir değerde görülüyor. Frekansa göre maksimum değişim %4 oluyor. Mavi iz ise 50 ohm yükün 4 oranlı çıkışına takılıp, 1 oranlı girişinden ölçümünü göstermektedir. Yani 50 ohm dörde bölünüyor ve 12,5 ohm civarında bir değer elde edilmesi bekleniyor. Buradaki değişim ise çok fazla. %234 (Yüzde ikiyüzotuzdört) Bu sonuç ise şunu kanıtlıyor. Balunların 1:4 1:6 gibi söylenmesi ve anılması yanlış. Eğer böyle olsaydı 12,5 ohm civarında olması gereken mavi çizginin %234 oynamaması gerekmekteydi. Balunların 1:4 !:6 olarak anılması yerine, 50:200, 50:300 gibi giriş çıkış empedansları ile anılması daha doğru olmaktadır. Farklı bir açıdan anlatırsak, 1:4 balunun 4 oranlı çıkışına 50 ohm bağladığımızda, 1 oranlı girişinden hep 12,5 ohm'a yakın bir değer görmemiz gerekir. Ama göremiyoruz. Eğer 50 ohm yükü doğru olan tarafa takarsak ancak o zaman diğer uçtan neredeyse 200 ohma çok yakın değerler okuyabilmekteyiz. Yani 50/200 ohm olarak yapılmış bir balunu 25/100 veya 100/400 olarak kullanamayız. Eğer bizim 1:4 oranlı fakat giriş empedansı 100 ohm olan bir baluna ihtiyacımız var ise bu balunu sıfırdan tasarlamamız gerekir. Nasıl olsa orn aynı diye herhangi bir 1:4 balunu kullanamayız.
Sağlıcakla kalınız.
73
Bilal Ekmekci, TA8A
